Viêm gan siêu vi B là một căn bệnh nguy hiểm do virus viêm gan B tấn công lá gan. Vậy sự phát triển của virus viêm gan B trong tế bào gan như thế nào?
Virus viêm gan B, viết tắt là HBV. Về cấu trúc, HBV có phần vỏ và phần lõi DNA. Khi vào tế bào gan, phần lõi DNA sẽ đi vào nhân tế bào, phần vỏ vẫn còn ở bào tương. Phần lõi của virus sẽ hình thành nên cccDNA tại nhân tế bào. cccDNA chính là khuôn để sao chép thành các virus mới.
Virus viêm gan B là gì? Sự phát triển của virus viêm gan B như thế nào?
Virus viêm gan B, tức HBV, là một loại virus thuộc nhóm Hepadnavirus được phát hiện vào năm 1970. Virus viêm gan B có cấu trúc hình cầu đường kính khoảng 42nm. HBV được cấu tạo bởi rất nhiều nucleotide.HBV bao gồm phần vỏ bọc bên ngoài và phần lõi DNA. HBV chỉ sống ký sinh trong tế bào gan người và khỉ đột đen. Sự phát triển của virus viêm gan B, tức tiến trình sao chép của HBV, do cccDNA quyết định.
cccDNA là gì? Vai trò của cccDNA và sự phát triển của virus viêm gan B trong tế bào gan
Khi xuất hiện trong máu qua quá trình lây nhiễm, phần vỏ của HBV bám vào màng của tế bào gan và đi vào tế bào chất. Sau đó chỉ có phần lõi của virus chứa DNA và men DNA polymerase đi vào nhân tế bào. Tại đây DNA của virus B được sửa chữa để tạo thành DNA vòng khép kín (covalently-close circular DNA), viết tắt là cccDNA
Như vậy cccDNA chính là phần lõi của HBV tồn tại trong nhân tế bào gan. Đồng thời cccDNA đóng vai trò chính trong quá trình sao chép vì nó chính là khuôn để sao chép RNA của virus
cccDNA của HBV đóng vai trò then chốt trong việc trong sự sao chép và tồn tại của HBV. Vì vậy mục tiêu điều trị chính là tiêu diệt cccDNA của HBV
Sự phát triển của virus viêm gan B, tức tiến trình sao chép của HBV trong tế bào gan
Tại nhân tế bào gan, cccDNA sẽ sao chép RNA của virus B. Các mRNA sẽ được giải mã qua vài giai đoạn để hình thành những DNA mới tại tế bào. Tiến trình này gọi là sao chép ngược. Từ đây DNA có thể được phóng thích ngược trở lại vào nhân của chính tế bào này để hình thành những cccDNA mới và thực hiện việc sao chép mới. Một số khác được ghép thêm phần vỏ bọc ngoài và phóng thích ra ngoài, đi vào máu , dưới dạng một virus hoàn chỉnh.
Những HBV DNA hoàn chỉnh này sẽ tiếp tục theo máu bám vào màng những tế bào gan khác để hình thành các cccDNA trong nhân của các tế bào gan mới. Dần dần các tế bào gan khỏe mạnh, chưa bị nhiễm virus sẽ bị lây nhiễm bằng cách này
Thông thường có vào khoảng từ 10 đến 50 copies của cccDNA trong một tế bào.
Những xét nghiệm liên quan đến sự phát triển của virus viêm gan B và cccDNA
Một số xét nghiệm cơ bản và cần thiết cho biết tình trạng HBV và cccDNA như sau:
– Xét nghiệm HBsAg cho biết cơ thể có đang bị nhiễm HBV hay không
– Xét nghiệm HBeAg cho biết tình trạng HBV có đang sao chép hay không. Tuy nhiên trong trường hợp bệnh viêm gan B thể đột biến thì khi xét nghiệm HBeAg cho kết quả âm tính nhưng thực tế virus vẫn đang hoạt động sao chép
– Xét nghiệm định lượng virus viêm gan B cho biết tải lượng của virus viêm gan B trong máu
Do cccDNA nằm trong nhân tế bào nên xét nghiệm HBV DNA không cho biết tình trạng cccDNA
Hiện nay xét nghiệm HBcrAg cho biết tình trạng cccDNA và sự tồn tại của virus trong tế bào gan