GGT là một trong 3 loại men gan, là enzyme cực kì quan trọng để chẩn đoán tình trạng ứ mật ở gan. Vậy chỉ số GGT có ý nghĩa như thế nào? Chỉ số GGT cao có nguy hiểm không? và cách nào để giảm chỉ số GGT? Mời Quý vị cùng Y khoa Tâm Đức tìm hiểu những vấn đề này trong nội dung dưới đây.
1. Chỉ số GGT là gì?
Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất cơ thể, có nhiệm vụ sản xuất protein và lọc thải chất độc cho cơ thể. Gan cũng sản xuất mật và giúp cơ thể xử lý và tiêu hoá chất béo.
GGT là một trong 04 loại men gan (AST, ALT, AP và GGT). GGT không chỉ xuất hiện ở gan mà còn có ở thận, lá lách, tuyến tuỵ, ruột non.
GGT đóng vai trò chủ đạo trong việc tổng hợp và giáng hóa của glutathione, thuốc, các chất xenobiotic. GGT có mặt ở nhiều loại mô như thận, đường mật, tụy, tim, não, …
Mặc dù mô thận là nơi có nồng độ GGT cao nhất trong cơ thể, nhưng sự hiện diện của GGT trong máu chủ yếu có nguồn gốc từ hệ thống gan mật.
Xét nghiệm GGT được bác sĩ chỉ định khi nghi ngờ những tổn thương về gan ở những bệnh nhân nghiện rượu bia.
Trường hợp bệnh nhân thấy đau vùng hạ sườn hay có những biểu hiện chán ăn, buồn nôn, mẩn ngứa, mạch máu nổi nhiều dưới da, vàng da, vàng mắt, chướng bụng…thì cũng được chỉ định làm xét nghiệm GGT.
2. Chỉ số GGT có ý nghĩa như thế nào?
Hoạt độ GGT tăng cao trong tất cả các bệnh lý gan mật, đặc biệt là các trường hợp tắc mật tại gan và sau gan, hoạt độ GGT có thể tăng 5-30 lần so với giới hạn bình thường.
GGT là enzyme nhạy hơn ALP, AST, ALT trong phát hiện vàng da tắc mật, viêm đường mật, viêm túi mật, đồng thời cũng là enzyme tăng sớm hơn và kéo dài hơn các enzyme còn lại.
3. Chỉ số GGT cao có nguy hiểm không?
Chỉ số GGT bình thường của nam giới là 11 – 50UI/L, nữ giới là 7 – 32UI/L.
Chỉ số GGT tăng cao chính là dấu hiệu bất thường của gan. Khi gan bị tổn thương nhẹ thì chỉ số GGT tăng gấp 2 lần, tổn thương trung bình thì chỉ số GGT tăng từ 2- 5 lần, tăng gấp trên 5 lần là gan đã bị tổn thương khá nặng.
Nếu chỉ số GGT lên đến 5000UI/L thì người đó có thể đã bị viêm gan cấp hoặc ung thư gan.
Nếu không được điều trị thì tình trạng chỉ số GGT cao có thể dẫn đến những biến chứng có hại cho sức khoẻ như:
- Tăng nguy cơ xơ gan, ung thư gan: Men gan tăng cao bất thường do tế bào gan chết hàng loạt, cơ thể sẽ tự động kích hoạt tăng sinh tế bào gan mới, từ đó tăng nguy cơ đột biến tự phát tại gan dẫn đến xơ gan, ung thư gan.
- Giảm tuổi thọ: Men gan cao làm tăng tỷ lệ tử vong. Chỉ số men gan càng cao tỷ lệ thuận với tỷ lệ tử vong tăng cao.
4. Nguyên nhân khiến chỉ số GGT tăng cao
- Uống nhiều rượu bia có nồng độ còn cao trong thời gian dài hoặc lạm dụng các chất kích thích khác (như ma tuý) chính là nguyên nhân làm cho GGT tăng cao.
- Mắc các bệnh viêm gan A, B, C, D, E… hoặc viêm gan cấp, viêm gan tự miễn, gan nhiễm mỡ, xơ gan, ung thư gan, chết mô gan, có khối u ở gan…
- Mắc các bệnh đái tháo đường, viêm tuỵ, suy tim, bệnh phổi sốt rét, bệnh về đường mật, ứ sắt…
- Chế độ dinh dưỡng phản khoa học gây gánh nặng cho gan như ăn quá nhiều chất béo, đồ ăn chứa nhiều dầu mỡ…
- Làm việc quá sức, thức khuya thường xuyên, stress kéo dài..
- Lượng máu đến gan bị thiếu.
5. Cách nào để giảm chỉ số GGT ?
Khi chỉ số GGT tăng cao, điều quan trọng đầu tiên là bạn cần tìm ra nguyên nhân gây ra tình trạng này. Nếu là do bia rượu thì phải kiêng bia rượu và các loại chất gây kích thích khác. Nếu là do viêm tắc đường dẫn mật thì cần hỗ trợ cải thiện triệt để nguyên nhân này. Nếu do các bệnh lý viêm gan virus thì cần tích cực điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Bên cạnh đó, bạn cũng cần thực hiện những điều sau:
- Cần có một chế độ ăn uống khoa học, uống nhiều nước, tăng cường rau xanh và hoa quả, giảm chất béo, nội tạng động vật và đồ ăn đóng hộp chế biến sẵn để giảm gánh nặng cho gan.
- Chế độ nghỉ ngơi hợp lý, không thức khuya, không làm việc quá sức, tránh stress kéo dài. Các nhà khoa học đã chứng minh kháng thể chống viêm gan đươc tổng hợp với vận tốc nhanh gấp 3 – 5 lần bình thường trong giấc ngủ, vì vậy nên ngủ đủ giấc 8 tiếng, đó chính là cao điểm của tiến trình phục hồi của lá gan.
- Nên hỏi ý kiến bác sĩ về các loại thuốc phải uống có hại cho gan hay không. Không nên tự điều trị hạ GGT bằng các loại thuốc Đông y, hay thuốc Nam mà không có sự chỉ dẫn của bác sĩ, sẽ khiến bệnh càng trầm trọng hơn và càng khó chữa trị.
6. Những lưu ý trước khi làm xét nghiệm GGT
Trước khi xét nghiệm GGT bệnh nhân phải ngưng sử dụng tất cả các loại bia rượu, thuốc lá hay các chất kích thích từ 24h – 72h để không ảnh hưởng tới kết quả xét nghiệm
Bệnh nhân cũng không nên dùng các loại thuốc làm tăng nồng độ GGT trong máu như Phenytoin, Phenobarbital … trong vòng 24h để kết quả được chính xác hơn.
