Nghe thì đơn giản, nhưng câu hỏi “Gan nhiễm mỡ có mấy độ?” lại chính là chìa khóa để bạn biết mình đang ở đâu trên hành trình chăm sóc lá gan. Bởi lẽ, nếu không phát hiện và kiểm soát kịp thời, gan nhiễm mỡ có thể âm thầm tiến triển thành xơ gan, thậm chí ung thư gan. Tại Phòng khám chuyên khoa – Công ty CP Bệnh Viện Gan Tâm Đức, không ít người đến khám khi bệnh đã bước vào giai đoạn nguy hiểm – trong khi nếu phát hiện sớm, bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát được. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ các cấp độ của gan nhiễm mỡ và cách bảo vệ lá gan trước khi quá muộn.
1. Gan nhiễm mỡ là gì?
Bạn có thể đã nghe qua cụm từ “gan nhiễm mỡ” mà chưa hiểu hết ý nghĩa của nó. Thực ra, gan chúng ta luôn chứa một lượng mỡ nhỏ dưới 5%, đây là điều hoàn toàn bình thường. Nhưng khi lượng mỡ này vượt quá 5% trọng lượng gan, bạn đã bước vào giai đoạn đầu của gan nhiễm mỡ. Điều đáng nói là gan nhiễm mỡ thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn sớm, và nếu không phát hiện kịp thời, gan sẽ âm thầm tổn thương theo thời gian.
Gan nhiễm mỡ được chia thành hai loại chính:
- Gan nhiễm mỡ do rượu (Alcoholic Fatty Liver): xảy ra khi gan tích tụ mỡ do thói quen uống nhiều rượu bia. Đây là hậu quả ban đầu của tổn thương gan do cồn.
- Gan nhiễm mỡ không do rượu (Non-Alcoholic Fatty Liver Disease – NAFLD): xảy ra ở người không hoặc rất ít uống rượu, thường liên quan đến béo phì, tiểu đường, mỡ máu cao hoặc lối sống ít vận động.
Việc phân biệt rõ hai dạng này rất quan trọng vì cách điều trị và tiên lượng có thể khác nhau. Dù thuộc dạng nào, nếu để kéo dài, gan nhiễm mỡ đều có thể tiến triển thành viêm gan, xơ gan, thậm chí ung thư gan.
Rất nhiều người bất ngờ khi biết mình bị gan nhiễm mỡ dù ăn uống “không quá nhiều”. Tuy nhiên, nguyên nhân không chỉ đến từ chế độ ăn uống mà còn từ lối sống, thói quen vận động và những vấn đề sức khỏe khác mà chúng ta thường bỏ qua. Dưới đây là những nguyên nhân gây gan nhiễm mỡ phổ biến:
- ✅ Chế độ ăn uống không cân đối: Ăn nhiều đồ chiên rán, thức ăn nhanh, ít rau xanh – tất cả đều tạo điều kiện cho mỡ tích tụ ở gan.
- ✅ Ít vận động và thừa cân: Cơ thể dư thừa năng lượng sẽ chuyển hóa thành mỡ, không chỉ dưới da mà còn trong gan, dẫn đến tình trạng gan nhiễm mỡ.
- ✅ Lạm dụng rượu bia: Người uống rượu thường xuyên sẽ khiến gan phải làm việc quá tải để lọc độc tố, từ đó dẫn đến gan nhiễm mỡ và thậm chí là xơ gan nếu không kiểm soát.
- ✅ Các bệnh nền như tiểu đường, mỡ máu cao: Những bệnh lý này gây rối loạn chuyển hóa, làm mỡ dễ dàng tích tụ trong gan.
- ✅ Tác dụng phụ của thuốc: Một số loại thuốc như corticoid, thuốc điều trị ung thư, thuốc hạ cholesterol… có thể làm tích tụ mỡ ở gan nếu sử dụng lâu dài hoặc không có sự theo dõi y khoa.
Tại Phòng khám chuyên khoa – Công ty CP Bệnh Viện Gan Tâm Đức, chúng tôi thường xuyên gặp những trường hợp người bệnh không hề hay biết rằng gan mình đang bị tổn thương vì những nguyên nhân trên. Việc kiểm tra định kỳ và hiểu rõ mức độ gan nhiễm mỡ sẽ giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe của chính mình, phòng ngừa những biến chứng nghiêm trọng về gan sau này.
2. Gan nhiễm mỡ có mấy độ? Phân loại theo y học Việt Nam
Gan nhiễm mỡ là tình trạng sức khỏe khá phổ biến và có thể phát triển qua nhiều cấp độ từ nhẹ đến nặng, tùy thuộc vào mức độ tích tụ mỡ trong gan. Theo y học Việt Nam, gan nhiễm mỡ được chia thành ba độ, mỗi độ phản ánh mức độ nghiêm trọng và sự ảnh hưởng đến sức khỏe của gan. Việc hiểu rõ về từng giai đoạn giúp bạn nhận biết sớm các triệu chứng, từ đó có biện pháp phòng ngừa và điều trị hiệu quả.
Gan nhiễm mỡ độ 1 – Gan nhiễm mỡ nhẹ: Dễ nhận diện và điều trị
Khi tỷ lệ mỡ trong gan chỉ chiếm từ 5-10%, tình trạng gan nhiễm mỡ ở giai đoạn này hầu như không gây ra triệu chứng rõ rệt. Bạn có thể không cảm thấy bất kỳ dấu hiệu nào cho đến khi thực hiện xét nghiệm máu. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người bệnh có thể cảm thấy hơi mệt mỏi hoặc đầy bụng. Đây là giai đoạn dễ hồi phục nếu bạn điều chỉnh lại chế độ ăn uống và bắt đầu vận động nhiều hơn. Nếu bạn là người ít vận động hoặc có thói quen ăn uống không khoa học, bạn có thể dễ dàng gặp phải tình trạng này. Hãy thay đổi ngay để ngăn ngừa bệnh phát triển thêm.
Gan nhiễm mỡ độ 2 – Gan nhiễm mỡ trung bình: Cảnh báo về viêm gan
Khi tỷ lệ mỡ trong gan đạt từ 10-25%, gan sẽ bắt đầu bị viêm nhẹ. Bạn sẽ cảm nhận rõ hơn các triệu chứng như mệt mỏi, đầy bụng, khó tiêu. Nếu không thay đổi thói quen sống, tình trạng này có thể tiến triển thành xơ hóa gan, gây tổn thương vĩnh viễn. Vì vậy, đây là giai đoạn bạn cần đặc biệt chú ý. Việc thay đổi chế độ ăn uống, giảm mỡ thừa và duy trì thói quen tập thể dục đều đặn sẽ giúp bạn kiểm soát tình trạng gan nhiễm mỡ hiệu quả.
Gan nhiễm mỡ độ 3 – Gan nhiễm mỡ nặng: Nguy cơ xơ gan và các biến chứng nghiêm trọng
Khi tỷ lệ mỡ trong gan vượt quá 30%, bạn đã bước vào giai đoạn gan nhiễm mỡ nặng. Lúc này, gan sẽ bị viêm nghiêm trọng, mô gan tổn thương rõ rệt và các triệu chứng như vàng da, buồn nôn, đau bụng bắt đầu xuất hiện. Đây là giai đoạn nguy hiểm, nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến xơ gan, ung thư gan hoặc suy gan. Chính vì vậy, nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào như vậy, hãy đến ngay bác sĩ để được thăm khám và điều trị, tránh để tình trạng trở nên nghiêm trọng hơn.
3. Gan nhiễm mỡ có mấy độ? Phân loại gan nhiễm mỡ theo quốc tế
Ngoài mô hình ba độ của y học Việt Nam, các chuyên gia thế giới còn sử dụng hệ thống bốn giai đoạn dựa trên cả tỷ lệ mỡ và mức độ xơ hóa, giúp đánh giá chính xác sự tiến triển của bệnh. Cụ thể:
Giai đoạn 1 – Simple Fatty Liver (F0-F1)
Ở giai đoạn này, mỡ gan đã đạt ngưỡng 5-10% trọng lượng gan (theo AASLD, EASL, JSH, KASL), nhưng chưa có viêm hoặc xơ hóa rõ rệt. Người bệnh thường không có triệu chứng hoặc chỉ men gan tăng nhẹ. Việc điều chỉnh lối sống – tăng vận động, ăn uống cân bằng – có thể hoàn toàn đảo ngược tình trạng.
Giai đoạn 2 – Non‑Alcoholic Steatohepatitis – NASH (F1-F2)
Khi mỡ gan ≥ 5% kết hợp với viêm và thoái hóa tế bào gan (ballooning), bạn đã bước vào NASH. Triệu chứng thường gặp là mệt mỏi, đau nhẹ vùng gan và men gan ALT/AST tăng (theo AASLD, EASL-EASD-EASO). Ở giai đoạn này, cần kiểm soát cân nặng, điều trị đồng thời bệnh nền (tiểu đường, mỡ máu) và theo dõi chức năng gan sáu tháng một lần.
Giai đoạn 3 – Fibrosis (F2-F3)
Khi sẹo (fibrosis) trên gan đã tiến triển đến mức độ 2-3 trên sinh thiết (theo AASLD, EASL, CDC/ECDC), mỡ gan có thể dao động từ 15-30% nhưng không còn là tiêu chí chính. Người bệnh có thể cảm thấy đau tức hạ sườn phải hoặc men gan tăng cao hơn. Phác đồ điều trị bao gồm thuốc bảo vệ tế bào gan, kháng viêm và theo dõi xơ hóa bằng FibroScan hoặc sinh thiết gan mỗi 6-12 tháng.
Giai đoạn 4 – Cirrhosis (F4)
Khi gan đã chai sẹo lan tỏa, mất kiến trúc bình thường và xuất hiện các nốt tái tạo (theo AASLD, EASL, JSH, DOH Úc, GESA), bệnh nhân thường có vàng da, cổ trướng, dễ xuất huyết tĩnh mạch thực quản. Ở giai đoạn này, mục tiêu điều trị là quản lý biến chứng (chống cổ trướng, phòng xuất huyết) và đánh giá ghép gan khi cần thiết.
Bảng tóm tắt 4 giai đoạn gan nhiễm mỡ theo phân loại quốc tế
| Giai đoạn | Tiêu chuẩn % mỡ gan | Tiêu chuẩn mô học/siêu âm |
|---|---|---|
| 1. Simple Fatty Liver (F0-F1) | ≥ 5-10% | Tích tụ mỡ nhưng không có viêm/xơ hóa |
| 2. NASH (F1-F2) | ≥ 5% | Mỡ + viêm nhẹ, tế bào phình to (ballooning) |
| 3. Fibrosis (F2-F3) | Không dùng % mỡ làm tiêu chí | Xơ hóa rõ rệt (độ 2-3) trên sinh thiết |
| 4. Cirrhosis (F4) | Không dùng % mỡ làm tiêu chí | Xơ gan toàn phần, nốt tái tạo |
Tất cả tiêu chí trên đều được tham khảo từ các hướng dẫn của:
- AASLD (American Association for the Study of Liver Diseases)
- EASL-EASD-EASO (European Associations)
- JSH (Japanese Society of Hepatology)
- KASL (Korean Association for the Study of the Liver)
- CDC / ECDC (Centers for Disease Control and Prevention, European Centre for Disease Prevention and Control)
- DOH Úc & GESA (Australian Department of Health & Gastroenterological Society of Australia)
- Bộ Y tế và Cục Y tế Dự phòng Việt Nam
Tại Phòng khám chuyên khoa – Công ty CP Bệnh Viện Gan Tâm Đức, chúng tôi kết hợp siêu âm, FibroScan và xét nghiệm men gan để xác định chính xác giai đoạn và thiết kế phác đồ điều trị phù hợp, giúp bạn chủ động bảo vệ lá gan ngay từ giai đoạn đầu.
4. Bảng so sánh phân loại gan nhiễm mỡ Việt Nam và quốc tế
| Tiêu chí | Việt Nam (3 độ) | Quốc tế (4 giai đoạn) |
|---|---|---|
| Số cấp độ/ giai đoạn | 3 độ | 4 giai đoạn |
| Cách phân loại | Dựa vào tỷ lệ mỡ trong gan: • Độ 1: 5-10% • Độ 2: 10-25% • Độ 3: >30% | Dựa vào: • Tỷ lệ mỡ gan (≥5% – Simple Fatty Liver) • Viêm + tế bào phình to (NASH) • Xơ hóa (Fibrosis F2-F3) • Xơ gan toàn phần (Cirrhosis F4) |
| Giai đoạn nặng nhất | Độ 3: mỡ >30%, viêm nặng, tiền xơ gan | Giai đoạn 4: xơ gan toàn phần, nốt tái tạo |
| Đặc điểm nổi bật | Tập trung chủ yếu vào % mỡ, ít nhấn mạnh viêm/xơ hóa | Nhấn mạnh cả mỡ, viêm gan, xơ hóa và biến chứng mạn tính |
5. Nên làm gì khi biết mình bị gan nhiễm mỡ?
Khi biết mình bị gan nhiễm mỡ, chắc hẳn bạn sẽ lo lắng và muốn hành động ngay để bảo vệ sức khỏe. Dưới đây là những bước đơn giản, nhưng rất hiệu quả mà bạn có thể bắt đầu ngay hôm nay:
- Giảm 5-10% cân nặng giúp làm giảm mỡ gan; bạn chỉ cần theo dõi cân hàng tuần và đặt mục tiêu giảm nhỏ, bền vững.
- Chọn ăn lành mạnh: hạn chế chất béo bão hòa, đường và rượu, đồng thời thêm rau xanh, cá và ngũ cốc nguyên hạt vào mỗi bữa.
- Duy trì 30 phút vận động mỗi ngày-đi bộ nhanh, đạp xe hoặc tập yoga đều giúp giải phóng năng lượng dư thừa.
- Khám 3-6 tháng/lần với siêu âm gan và xét nghiệm men gan để kịp thời điều chỉnh phác đồ chăm sóc.
- Kiểm soát bệnh nền như tiểu đường, mỡ máu, và chỉ dùng thuốc khi có đơn bác sĩ tại Phòng khám chuyên khoa – Công ty CP Bệnh Viện Gan Tâm Đức.
» Có thể bạn quan tâm:
- 6 dấu hiệu gan nhiễm mỡ thể hiện qua da và mắt
- Cách kiểm tra gan nhiễm mỡ tại nhà: Tinh ý là biết!
- Xét nghiệm máu & siêu âm gan nhiễm mỡ độ 2
6. Câu hỏi thường gặp (FAQ)
Gan nhiễm mỡ là một trong những tình trạng gan phổ biến hiện nay, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về cách nhận biết, phân độ hay điều trị phù hợp. Dưới đây là những câu hỏi mà người bệnh thường băn khoăn nhất khi đến khám tại Phòng khám chuyên khoa – Công ty CP Bệnh Viện Gan Tâm Đức. Hy vọng bạn sẽ tìm thấy câu trả lời mình đang cần:
❓1. Gan nhiễm mỡ có nguy hiểm không?
Gan nhiễm mỡ nếu phát hiện sớm thì không quá nguy hiểm và có thể hồi phục. Nhưng nếu để kéo dài, bệnh có thể tiến triển thành viêm gan, xơ gan, thậm chí ung thư gan.
❓2. Gan nhiễm mỡ có mấy độ?
Theo y học Việt Nam, gan nhiễm mỡ có 3 độ: độ 1 (nhẹ), độ 2 (trung bình) và độ 3 (nặng). Quốc tế còn chia thêm theo mức độ viêm và xơ hóa từ F0 đến F4.
❓3. Làm sao biết mình bị gan nhiễm mỡ độ mấy?
Chẩn đoán chính xác cần siêu âm bụng, xét nghiệm máu (men gan, mỡ máu), đo độ xơ hóa gan (FibroScan) hoặc sinh thiết gan nếu cần.
❓4. Gan nhiễm mỡ có triệu chứng gì không?
Ở giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ rệt. Khi bệnh tiến triển, có thể thấy mệt mỏi, đầy bụng, chán ăn, đau tức hạ sườn phải hoặc vàng da.
❓5. Gan nhiễm mỡ độ 1 có cần uống thuốc không?
Thông thường độ 1 có thể cải thiện bằng cách thay đổi lối sống: ăn uống lành mạnh, giảm cân, tăng vận động. Chỉ dùng thuốc khi có chỉ định bác sĩ.
❓6. Gan nhiễm mỡ độ 3 có chữa được không?
Nếu chưa tiến triển thành xơ gan, gan vẫn còn khả năng hồi phục. Tuy nhiên cần điều trị sớm, tuân thủ phác đồ và theo dõi sát với bác sĩ chuyên khoa.
❓7. Khám gan nhiễm mỡ ở đâu uy tín tại TP.HCM?
Bạn có thể đến Phòng khám chuyên khoa – Công ty CP Bệnh Viện Gan Tâm Đức, nơi có đội ngũ bác sĩ gan mật giàu kinh nghiệm và thiết bị hiện đại hỗ trợ chẩn đoán – điều trị chuyên sâu.
7. Lời kết
Dù được chia theo độ hay theo giai đoạn, điều quan trọng nhất với gan nhiễm mỡ vẫn chỉ gói gọn trong một điều: Phát hiện sớm để giữ lấy lá gan khỏe mạnh.
Nếu bạn đang ở độ 1 – đừng xem nhẹ. Nếu chẳng may đã bước sang độ 3 – cũng đừng tuyệt vọng. Việc bạn đã biết tình trạng của mình chính là bước đầu tiên quan trọng nhất. Với gan nhiễm mỡ nhẹ, chỉ cần thay đổi lối sống, ăn uống điều độ, tập luyện thường xuyên và giảm bớt căng thẳng thôi, lá gan của bạn đã có thể hồi phục kỳ diệu. Còn nếu bệnh đã tiến triển, đừng chần chừ – hãy để bác sĩ đồng hành với bạn, giúp bạn ngăn chặn các biến chứng có thể xảy ra.
Và nếu bạn chưa từng kiểm tra gan, xin hãy dành cho mình một buổi thăm khám. Chỉ một cuộc hẹn hôm nay thôi, có thể giúp bạn tránh đi bao lo lắng ngày mai. Ở TP.HCM, Phòng khám chuyên khoa – Công ty CP Bệnh Viện Gan Tâm Đức đã đồng hành với hàng ngàn bệnh nhân gan, giúp họ phát hiện bệnh kịp thời, giữ gìn sức khỏe và niềm vui sống.
Hãy nhớ: Chăm sóc gan là chăm sóc chính bạn! Gan khỏe – Bạn khỏe – Cuộc sống chất lượng!
» Nguồn tham khảo:
- The Four Stages of Fatty Liver Disease Explained – Wockhardt Hospitals
- Non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD) – NHS
- Gan nhiễm mỡ có mấy cấp độ? Mức độ nguy hiểm ra sao – Vinmec
#️ Hashtag: #gantamduc #ykhoatamduc #phongkhamgan #phongkhamchuyengan #chuabenhgan #dieutriviemgan #xetnghiemgan #gannhiemmo #xogan #ungthugan #phongkhamgantamduc #suckhoegan
