Xơ gan ứ mật là tình trạng gan bị xơ do mật ứ đọng hoặc tắc nghẽn ở bên trong lẫn ngoài gan. Bệnh thường diễn tiến âm thầm, cho đến khi gan bị xơ nặng mới khiến người bệnh đau nhức. Bài viết cung cấp thông tin mới nhất về xơ gan ứ mật, bao gồm các vấn đề như nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa.
1. Sơ gan ứ mật là gì?
Mật là một chất lỏng màu xanh lục được sản xuất bởi gan và giúp tiêu hóa chất béo. Khi mật bị tích tụ trong gan, nó có thể gây ra viêm, tổn thương và cuối cùng là xơ gan.
Xơ gan ứ mật là tình trạng gan bị xơ do mật bị ứ đọng do viêm, tắc đường mật (cả đường mật trong gan và ngoài gan). Bệnh có thể xuất hiện ở cả nam và nữ, tuy nhiên, nam giới độ tuổi từ 35 và nữ giới từ 40 tuổi trở lên có nguy cơ bị bệnh cao hơn.
Bệnh xơ gan ứ mật được chia thành 02 loại:
- Xơ gan ứ mật nguyên phát: Xuất hiện khi ống dẫn mật nằm trong gan bị viêm nhiễm, tắc nghẽn và ứ đọng. Ống dẫn mật bị tổn thương nặng thể đào thải các chất độc ra ngoài, tích tụ trong gan, dẫn tới tình trạng gan bị xơ và ngày càng tiến triển nặng hơn.
- Xơ gan ứ mật thứ phát: Do tắc nghẽn đường mật lâu ngày dẫn đến bệnh lý mạn tính. Gan ứ mật mạn tính sẽ gây ra nhiều triệu chứng mệt mỏi cho người bệnh. Lúc này, gan bị xơ rất nặng nên cần phải sử dụng thuốc và có phác đồ điều trị lâu dài.
2. Nguyên nhân gây xơ gan ứ mật
Theo nghiên cứu mới nhất của các nhà khoa học tại Đại học California, Berkeley, Mỹ, nguyên nhân gây xơ gan ứ mật có thể là do sự kết hợp của các yếu tố sau:
- Yếu tố di truyền: Bệnh xơ gan ứ mật có thể di truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác. Nếu gia đình bạn có người bị bệnh xơ gan ứ mật, bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
- Chế độ dinh dưỡng: Chế độ ăn không khoa học hay ăn uống thất thường càng khiến gan khó đào thải các chất độc tích tụ.
- Thường xuyên sử dụng rượu, bia, hút thuốc lá,…
- Yếu tố môi trường: Một số yếu tố môi trường có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh xơ gan ứ mật, như: Tiếp xúc với các hóa chất độc hại, nhiễm trùng, thừa cân hoặc béo phì.
3. Triệu chứng của xơ gan ứ mật
Xơ gan ứ mật thường diễn tiến âm thầm, khó phát hiện ra triệu chứng ngay từ đầu, cho đến khi gan bị xơ nặng người bệnh mới có các triệu chứng như:
- Mệt mỏi, uể oải: Cơ thể cảm giác mệt mỏi, uể oải, các bộ phận cảm giác yếu hơn, không muốn làm gì… Đây chính là biểu hiện của gan bị tổn thương khiến lượng cholinesterase suy giảm, gây ảnh hưởng đến chức năng thần kinh của cơ.
- Rối loạn tiêu hóa: đầy hơi, ăn không tiêu, chán ăn, táo bón hoặc tiêu chảy, đau bụng, buồn nôn, nôn,…
- Ngứa: do tăng acid mật trong máu kích thích vào đầu tận cùng các dây thần kinh dưới.
- Nước tiểu sẫm màu: do có bilirubin trong nước tiểu.
- Phân bạc màu: do không có bilirubin trong phân.
- Sạm da: Da mặt sạm đi thường xuất hiện tại vùng mắt, xảy ra do rối loạn chức năng gan, sản sinh ra melanin khiến da bị tối màu lại.
- Xuất huyết không rõ nguyên nhân: Trường hợp chảy máu không rõ nguyên nhân như khi đánh răng, hay tụ máu thành đốm trên da bất thường cũng là những dấu hiệu của việc gan bị tổn thương.
- Giãn mạch nốt nhện: Đây là tình trạng giãn mạch nổi trên da và lan tỏa như hình mạng nhện, thường xuất hiện ở mặt, cổ, lưng, cánh tay và ngực. Đây cũng là biểu hiện rõ nhất ở những bệnh nhân xơ gan mạn tính.
- Vàng da, vàng mắt: Vàng da và vàng mắt là hai biểu hiện thường gặp ở bệnh nhân xơ gan ứ mật. Đây là tình trạng da và niêm mạc có màu vàng do tăng bilirubin trong máu.
Các triệu chứng của xơ gan ứ mật thường xuất hiện từ từ và dễ gây nhầm lẫn với các căn bệnh khác. Khi tình trạng xơ gan tiến triển nặng, người bệnh sẽ kèm theo các triệu chứng như: Lách to, bụng báng, nôn ra máu, thậm chí rối loạn ý thức, hôn mê….
4. Xơ gan ứ mật có điều trị được không?
Nếu được phát hiện từ sớm, mật ứ đọng trong gan không nhiều, người bệnh vẫn có nhiều cơ hội điều trị khỏi, thậm nhiều người có thể khỏi hẳn.
Nhưng khi bệnh tiến triển nặng, gan bị xơ và tổn thương quá nhiều, thì khả năng điều trị khỏi là rất thấp. Lúc này, các phương pháp điều trị được đưa ra chủ yếu để kiểm soát, làm giảm các triệu chứng của bệnh. Bác sĩ có thể chỉ định sử dụng một số loại thuốc để giảm các triệu chứng gây hư hại cho gan và làm giảm cảm giác ngứa.
Một số phương pháp điều trị có thể giúp kiểm soát bệnh và ngăn ngừa biến chứng, bao gồm:
– Thuốc chữa xơ gan ứ mật
Các loại thuốc được sử dụng để điều trị xơ gan ứ mật bao gồm: thuốc ức chế miễn dịch, thuốc hạ cholesterol, thuốc giảm đau,…
– Phẫu thuật
Phẫu thuật có thể được chỉ định trong trường hợp xơ gan ứ mật gây tắc đường mật hoặc biến chứng nghiêm trọng. Các loại phẫu thuật có thể được thực hiện bao gồm: Chữa sỏi mật, nạo đường mật, ghép gan,…
5. Phòng ngừa xơ gan ứ mật
Hiện nay, vẫn chưa có cách phòng ngừa xơ gan ứ mật hiệu quả. Tuy nhiên, một số biện pháp có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh bao gồm:
– Tránh tiếp xúc với các hóa chất độc hại
Việc tiếp xúc với các hóa chất độc hại có thể làm tăng nguy cơ mắc xơ gan ứ mật. Do đó, việc tránh tiếp xúc với các hóa chất độc hại là một biện pháp quan trọng để phòng ngừa bệnh lý này.
– Tiêm vaccine phòng các loại viêm gan do virus
Hiện nay, viêm gan A và viêm gan B đã có vaccine phòng ngừa. Hai loại vaccine này đều an toàn và hiệu quả. Các tác dụng phụ thường gặp của các loại vaccine này thường nhẹ và tự khỏi trong vòng một vài ngày. Các tác dụng phụ có thể gặp là: đau, đỏ, sưng tại chỗ tiêm, mệt mỏi, sốt nhẹ.
– Luôn để ý các dấu hiệu bất thường của cơ thể
Việc luôn để ý các dấu hiệu bất thường của cơ thể là rất quan trọng để phát hiện sớm các bệnh lý, trong đó có bệnh gan ứ mật. Do đó, khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Bệnh gan ứ mật có thể gây ra một số bất thường cho cơ thể, như: Rối loạn tiêu hóa (đầy hơi, ăn không tiêu, chán ăn, táo bón, đi ngoài, đau bụng ở vùng gan, buồn nôn, nôn),…, ngứa da, nước tiểu sẫm màu, phân bạc màu,…
Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào trong số này, hãy đi khám bác sĩ ngay lập tức. Việc phát hiện sớm bệnh gan ứ mật sẽ giúp tăng khả năng điều trị thành công và giảm thiểu các biến chứng nguy hiểm.
– Khám sức khỏe định kỳ
Bệnh xơ gan ứ mật có yếu tố di truyền và nguy cơ mắc bệnh tăng theo độ tuổi (Nam giới độ tuổi từ 35 và nữ giới từ 40 tuổi trở lên có nguy cơ bị bệnh cao hơn).
Bên cạnh đó, các bệnh lý như: sỏi mật, viêm túi mật, nhiễm trùng đường mật,… có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh xơ gan ứ mật.
Nếu bạn thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ mắc bệnh xơ gan ứ mật, bạn nên đi khám sức khỏe định kỳ để được phát hiện sớm bệnh và có biện pháp phòng ngừa hiệu quả.
6. Lời kết
Xơ gan ứ mật là một bệnh lý nguy hiểm, có thể nguy hiểm đến tính mạng. Nếu bạn thuộc nhóm người có nguy cơ mắc bệnh xơ gan ứ mật hoặc nếu bạn có các triệu chứng của xơ gan ứ mật, bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
