Gan nhiễm mỡ và máu nhiễm mỡ khác nhau như thế nào và có liên quan tới chế độ ăn không thưa bác sĩ? Trong đợt khám sức khỏe định kỳ của công ty, tôi thấy nhiều đồng nghiệp bị hai bệnh này, trong đó có những người gầy ốm. Mong bác sĩ tư vấn. Cám ơn bác sĩ. (hongli…@gmail.com).
Trả lời:
Thân chào bạn,
Ở cơ thể người khỏe mạnh không mắc gan nhiễm mỡ, cấu trúc của lá gan sẽ có khoảng 3 – 5% trọng lượng là mỡ. Gan nhiễm mỡ là tình trạng tích tụ mỡ hay chất béo trong tế bào gan vượt quá mức 5% trọng lượng gan. Giai đoạn đầu bệnh thường tiến triển âm thầm, các triệu chứng thoáng qua, đa số người bệnh phát hiện ra bệnh qua khám sức khỏe định kỳ.
Trong máu luôn có một tỉ lệ mỡ nhất định được đánh giá qua các chỉ số xét nghiệm triglycerid, cholesterol… nhưng khi chỉ số này cao hơn mức cho phép thì đó chính là tình trạng máu nhiễm mỡ (còn gọi là mỡ máu cao, rối loạn chuyển hóa lipid máu)
Đặc điểm chung hai bệnh gan nhiễm mỡ và máu nhiễm mỡ đều diễn tiến âm thầm, là bệnh liên quan đến rối loạn chuyển hóa và thường gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe nếu không điều trị kéo dài. Hai bệnh này thường đi chung “một cặp”; cơ chế gây bệnh, điều trị cũng giống nhau. Loại này cao có thể là nguyên nhân gây ra loại kia và ngược lại. Khi mỡ trong máu tăng cao chúng sẽ chuyển về gan, lúc này nếu như gan không đào thải hết được thì chúng sẽ tích tụ thành các bọng mỡ tại gan. Chính vì thế phòng ngừa, điều trị gan nhiễm mỡ cũng chính là cách phòng và trị máu nhiễm mỡ.
Máu nhiễm mỡ kéo dài sẽ tạo thành mảng xơ vữa động mạch, làm tắc nghẽn hoặc vỡ mạch máu trong cơ thể. Nếu tắc mạch não gây nhồi máu não, tắc mạch ở tim gây nhồi máu cơ tim, tắc mạch chi là tắc mạch tay chân. Ngoài ra, mỡ máu cao có thể dẫn tới các bệnh lý: cao huyết áp, viêm tụy, tiểu đường type 2…
Gan nhiễm mỡ trong thời gian dài cũng có thể tiến triển thành viêm gan, xơ gan, ung thư gan…
Nguyên nhân gây tăng mỡ máu và gan nhiễm mỡ không chỉ liên quan đến người gầy ốm hay béo phì… Chúng còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố sinh hoạt hằng ngày, như chế độ ăn uống, đặc biệt là người ăn nhiều chất béo bão hòa từ động vật, nhiều đường, ít ăn rau xanh; thường xuyên không tập thể dục hay vận động đều đặn. Hoặc do bệnh lý cũng có thể gây rối loạn lipid máu và gan nhiễm mỡ như đái tháo đường, suy giáp, di truyền…
Do vậy quan niệm là người mập, người uống rượu bia mới bị máu nhiễm mỡ, gan nhiễm mỡ là quan niệm sai lầm. Người gầy ốm nhưng chế độ ăn không hợp lý, lười vận động vẫn rất dễ bị bệnh này.
