Xét nghiệm chức năng gan là xét nghiệm phổ biến, giúp đánh giá tình trạng sức khỏe của gan. Các xét nghiệm chức năng gan giúp bác sĩ kiểm tra chức năng của gan và phát hiện các tổn thương gan. Những xét nghiệm máu này đo nồng độ protein và enzyme trong máu của bạn.
1. Xét nghiệm chức năng gan là gì?
Xét nghiệm chức năng gan là những xét nghiệm đo lường các chỉ số men gan, protein đặc trưng, bilirubin trong máu để qua đó có thể đánh giá tình trạng hoạt động của gan.
Dựa trên kết quả xét nghiệm chức năng gan, bác sĩ có thể đưa ra chẩn đoán bệnh chính xác và có phương án điều trị hiệu quả.
Xét nghiệm chức năng gan thường được các chuyên gia sức khỏe khuyến nghị trong các tình huống sau:
- Kiểm tra thiệt hại do nhiễm trùng gan, như viêm gan B và viêm gan C
- Theo dõi tác dụng phụ của một số loại thuốc được biết là ảnh hưởng đến gan
- Tiền sử bệnh gan, để theo dõi bệnh và cách điều trị đặc biệt hiệu quả
- Người bệnh gặp các triệu chứng rối loạn gan
- Người bệnh có điều kiện y tế như triglyceride cao, tiểu đường , huyết áp cao hoặc thiếu máu
- Uống rượu nhiều
- Bệnh túi mật
2. Xét nghiệm chức năng gan gồm những gì?
Gan có rất nhiều chức năng với hoạt động của cơ thể và cũng có nhiều xét nghiệm chức năng gan khác nhau. Thông thường, xét nghiệm chức năng gan được phân thành các nhóm như sau:
- Nhóm xét nghiệm đánh giá tình trạng hoại tử gan.
- Nhóm xét nghiệm khảo sát chức năng bài tiết và khử độc.
- Nhóm xét nghiệm khảo sát chức năng tổng hợp.
Dưới đây là những xét nghiệm chức năng gan thường được chỉ định trong khám sức khỏe, chẩn đoán bệnh lý về gan.
2.1. Xét nghiệm nồng độ ALT
ALT là tên một loại enzyme do gan tiết ra tham gia vào quá trình bẻ gãy các chuỗi protein. Sự xuất hiện của ALT trong máu thường cho thấy có tổn thương gan xảy ra khi: viêm gan do virus, viêm gan do rượu, nhiễm độc,…
2.2. Xét nghiệm nồng độ AST
Xét nghiệm AST cũng là xét nghiệm đánh giá chức năng gan khá quan thuộc, tương tự như ALT thì sự xuất hiện của AST trong máu thường liên quan đến bệnh lý hoặc tổn thương tại gan. Hai xét nghiệm ALT và AST thường cùng được chỉ định khi có nghi ngờ bệnh lý hoặc suy giảm chức năng gan.
2.3. Xét nghiệm nồng độ ALP
ALP là một loại enzyme hiện diện ở gan, ống mật và xương song sự tăng bất thường của ALT trong máu thường liên quan đến tổn thương gây suy giảm chức năng gan. Ngoài ra, ALT máu cao đôi khi cũng liên quan đến tình trạng tắc mật hoặc bệnh lý về xương.
2.4. Xét nghiệm nồng độ Albumin và protein toàn phần
Albumin và Globulin là hai loại protein chính được gan sản xuất liên tục và đưa vào máu để tham gia nhiều quá trình quan trọng. Xét nghiệm chức năng gan cũng thường kiểm tra nồng độ những protein này, nếu nồng độ thấp bất thường cho thấy chức năng gan suy giảm.
2.5. Xét nghiệm nồng độ Bilirubin
Bilirubin là chất được giải phóng khi tế bào hồng cầu của máu bị phá hủy, sau đó chất này sẽ được đưa đến gan để xử lý. Tuy nhiên, khi chức năng gan suy giảm, Bilirubin không được xử lý tốt dẫn đến tích tụ trong máu. Kết quả là tình trạng vàng da, vàng niêm mạc mắt.
2.6. Xét nghiệm GGT
Kết quả xét nghiệm GGT bất thường gợi ý tổn thương gan hoặc ống mật.
2.7. Xét nghiệm LD
LD là một loại enzyme có liên quan đến chức năng gan, nồng độ chất này trong máu cao cho thấy có khả năng tổn thương gan. Tuy nhiên cũng có một số bệnh lý khác không tại gan làm tăng nồng độ LD.
2.8. Xét nghiệm thời gian đông máu PT
Ngoài xét nghiệm định lượng các chất liên quan đến hoạt động hay tổn thương ở gan thì xét nghiệm xác định thời gian đông máu PT cũng dùng để đánh giá chức năng gan.
Thời gian đông máu PT càng kéo dài nghĩa là yếu tố đông máu bất thường là một dấu hiệu của tổn thương gan. Ngoài ra, thời gian PT cũng bị ảnh hưởng bởi việc sử dụng thuốc chống đông.
3. Lưu ý gì khi thực hiện xét nghiệm chức năng gan
Xét nghiệm chức năng gan nói chung và xét nghiệm định lượng các chất liên quan nói riêng có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như: chế độ ăn uống, chất kích thích, thuốc điều trị, sinh hoạt,… Do đó, hãy tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ về những lưu ý cần thực hiện trước khi xét nghiệm chức năng gan.
Để đánh giá chính xác tình trạng chức năng gan, có thể cần thực hiện nhiều xét nghiệm chức năng gan kết hợp với kỹ thuật cận lâm sàng, chẩn đoán hình ảnh,… Bệnh lý về gan là bệnh lý phức tạp, nên điều trị tích cực từ sớm tránh mô gan xơ hóa, chức năng gan suy giảm không thể phục hồi.
Bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm chức năng gan phù hợp với tình trạng sức khỏe, triệu chứng hay tiền sử bệnh lý để dễ dàng, nhanh chóng xác định chính xác tình trạng bệnh.
