Bệnh não gan là biến chứng thần kinh rất nguy hiểm, có thể gây tư vong. Bệnh thường gặp ở người bệnh viêm gan, xơ gan. Phát hiện sớm và điều trị kịp thời Bài viết này sẽ cung cấp các kiến thức cơ bản về bệnh lý này.

1. Bệnh não gan là gì?
Bệnh não gan (Hepatic encephalopathy) còn được gọi là hôn mê gan là tình trạng rối loạn rối loạn ý thức, hành vi và hôn mê do rối loạn chức năng gan gây ra. Bệnh diễn biến phức tạp bởi một loạt các biến chứng nhiễm trùng, hội chứng gan thận và phù não. Người bệnh sẽ mất ý thức về hành vi, lời nói, mắt mờ mất định hướng, mệt mỏi và yếu cơ.
Bệnh gây ra do sự rối loạn trao đổi chất của hệ thống thần kinh trung ương do các độc tố không được gan chuyển hóa và đào thải vì suy chức năng gan.
Bệnh não gan rất nguy hiểm. Bệnh có thể khiến bệnh nhân tử vong bất cứ lúc nào nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
2. Nguyên nhân của bệnh não gan
NgBệnh não gan là hậu quả của việc chức năng gan bị suy yếu khiến cho các chất độc hại từ máu của hệ tiêu hóa không được gan chuyển hóa và loại bỏ đã vào hệ tuần hoàn và thấm qua hàng rào máu – não đến não, gây rối loạn chức năng não.
Nguyên nhân gây nên bệnh não gan được chia thành nguyên nhân ngoại sinh và nguyên nhân nội sinh. Cụ thể như sau:
– Nguyên nhân nội sinh
- Viêm gan siêu vi (viêm gan B, viêm gan C), viêm gan tự miễn hoặc hội chứng Reye làm phá hủy tế bào gan.
- Các tình trạng như viêm gan tối cấp, viêm gan nhiễm độc, ung thư gan hoặc xơ gan giai đoạn cuối gây tổn thương gan nặng nề và lan rộng.
- Bị suy gan quá nặng, máu không được các tế bào gan chuyển hóa từ mạch cửa đến gan, dần trở thành các chất độc làm rối loạn chuyển hóa ở mô não.
- Bệnh nhân xơ gan có sử dụng thêm thuốc an thần, thuốc giảm đau.
– Nguyên nhân ngoại sinh
- Ngộ độc rượu.
- Bệnh nhân nuôi ăn tĩnh mạch dài ngày, ăn quá nhiều protein hoặc truyền đạm quá nhiều.
- Xuất huyết tiêu hóa nặng.
- Dùng lợi tiểu mạnh làm mất nước và hạ kali máu.
- Dùng các thuốc độc cho gan: tetracycline, thuốc kháng lao, thuốc an thần, thuốc ngủ, thuốc hạ huyết áp, thuốc kháng viêm không steroid.
- Bệnh nhân xơ gan sau phẫu thuật.
- Nhiễm trùng gan, mật, thận, phổi, ruột.
- Chọc dò báng bụng: do chọc nhiều lần hoặc một lần quá nhiều làm giảm lượng máu tuần hoàn qua gan.
3. Những ai có nguy cơ cao mắc bệnh não gan
Những trường hợp dưới đây sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh não gan:
- Bị viêm gan virus;
- Bị xơ gan;
- Ăn quá nhiều chất đạm, protein.
- Bị mất nước, mất cân bằng điện giải;
- Có tình trạng hạ oxy máu;
- Xuất huyết tiêu hóa;
- Có bệnh lý tại thận;
- Sử dụng thuốc ức chế hệ thần kinh trung ương (như barbiturat hoặc thuốc an thần benzodiazepine).
3. Các giai đoạn của bệnh não gan
Bệnh não gan được chia thành 05 giai đoạn. Cụ thể là:
- Giai đoạn 1: Không có biểu hiện gì bất thường.
- Giai đoạn 2: Người bệnh bắt đầu có sự suy giảm nhận thức, lo lắng và mất tập trung.
- Giai đoạn 3 (Giai đoạn Tiền hôn mê): Người bệnh có dấu hiệu nhầm lẫn ý thức, rối loạn giấc ngủ, hành vi. Xuất hiện triệu chứng mất phương hướng và hiểu biết cũng giảm sút. Người bệnh có những hành vi bất thường, nói líu lưỡi, rối loạn viết, ngủ ngày, thậm chí ảo giác, sợ hãi.
- Giai đoạn 4 (Giai đoạn ngủ): Người bệnh bị hôn mê, nhưng có thể được đánh đánh thức. Người bệnh có thể trả lời câu hỏi nhưng thường nhầm lẫn và ảo giác. Tinh thần rối loạn, một loạt các dấu hiệu thần kinh kéo dài hoặc tăng trong hầu hết thời gian.
- Giai đoạn 5 (Giai đoạn hôn mê): Đây là giai đoạn cuối của bệnh. Người bệnh rơi vào tình trạng mất hoàn toàn ý thức, không thể tỉnh dậy khi kích thích, khó chịu với tư thế kích thích đau và phản ứng, phản xạ gân, cơ tăng. Hôn mê sâu, các phản xạ thay đổi khác nhau, giảm trương lực cơ, có thể có co giật kịch phát, rung giật mắt và tăng thông khí.
4. Chẩn đoán bệnh não gan
Để chần đoán bệnh não gan, bác sĩ sẽ thăm khám lâm sàng kết hợp với các xét nghiệm như:
- Điện não đồ (EEG)
- Chẩn đoán hình ảnh: CT scan sọ não, MRI
5. Lời kết
Bệnh não gan có thể đe dọa tính mạng nếu không xử lý kịp thời. Do đó, khi thấy có các dấu hiệu của bệnh não gan như liệt kê ở trên, người bệnh nên sớm tới bệnh viện để được bác sĩ thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Cách phòng bệnh tốt nhất là những người đang mắc các bệnh lý về gan và những người có nguy cơ bị bệnh não gan nên được thăm khám định kỳ để có biện pháp phòng bệnh hiệu quả.