Viêm gan B là một bệnh phổ biến trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Tại Việt Nam, bên cạnh phương pháp điều trị Tây y thì nhiều người còn truyền tai nhau về một cây thuốc có khả năng chữa viêm gan B rất tốt, đó là cây cà gai leo. Công dụng của thảo dược này cũng đã được nhiều nhà khoa học công nhận.
Viêm gan virus B là bệnh truyền nhiễm do virus viêm gan B (HBV) gây ra, bệnh rất khó điều trị. Nếu không điều trị sớm và đúng phương pháp, bệnh dễ gây xơ gan, xơ gan cổ trướng, ung thư gan và là nguyên nhân gây tử vong nhiều nhất trong các bệnh về gan mật.
Thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho thấy, tại Việt Nam, tỷ lệ nhiễm virus viêm gan B chiếm 10-20% tổng dân số. Việc tiêm phòng vắc xin hiện được coi là biện pháp hữu hiệu để ngăn ngừa căn bệnh này.
Tuy nhiên, với những người đã mắc bệnh, nhất là viêm gan B mạn tính thể hoạt động, việc điều trị trở nên khó khăn vì phải dùng thuốc đặc hiệu. Những thuốc này thường rất đắt tiền, phải sử dụng kéo dài để duy trì sự ức chế siêu vi. Hiệu quả cũng chỉ đạt 30-40%, khi ngừng thuốc có thể tái phát bệnh, thường gây tác dụng phụ. Do vậy, việc tìm kiếm các thuốc mới là nhu cầu thiết yếu, nhất là các thuốc có nguồn gốc từ thực vật. Một trong những vị thuốc đó là cây cà gai leo.
1. Sơ lược về cây cà gai leo
Cà gai leo hay còn được gọi là cà gai dây, cà vạnh, cà lù, cà bò, có tên khoa học là Solanum procumbens thuộc họ Solanaceae. Cà gai leo thuộc loài cây nhỡ leo, chia nhiều cành, có chiều dài từ 60 – 100 cm. Lá cây màu xanh, mọc so le, hình trứng hay thuôn dài, dưới gốc lá hình rìu hay hơi tròn, mặt dưới lá hơi có lông mềm hình sao, màu trắng nhưng không bị nhám, mặt trên của lá có gai. Ra hoa từ tháng 4 đến tháng 9 và kết quả vào tháng 9 đến tháng 12.
Cây cho quả mọng, bóng, màu đỏ, hình cầu đường kính 7 – 9 mm. Hạt màu vàng nhạt, dạng thận hình đĩa, kích thước 3 x 2 mm. Đối với loại cà gai leo có nhiều gai thì sẽ có cành xòe rộng.
Dựa vào màu sắc của hoa cà gai leo mà người ta chia làm hai loại đó là cà gai leo loại hoa trắng và cà gai leo loại hoa tím. Trong đó, loại hoa trắng với dây nhỏ hơn thường được chế biến thành thuốc, loại hoa tím với dây lớn thì được ít sử dụng hơn chủ yếu được người dân trồng để làm hàng rào.
Cây cà gai leo có vị hơi the, tính ấm, được xem là có tác dụng giải độc gan tốt nhất hiện nay. Loài cây này được trồng rộng rãi ở các tỉnh miền Bắc và miền Trung Việt Nam.
2. Hoạt chất trong cây cà gai leo hỗ trợ điều trị viêm gan B về âm tính
Theo nghiên cứu của Tiến sĩ Nguyễn Thị Bích Thu, Viện phó Viện dược liệu Trung ương, hoạt chất glycoalkaloid trong cà gai leo có tác dụng ức chế sự sao chép và làm âm tính virus viêm gan B, giảm phát triển xơ gan.
Nghiên cứu thuốc từ cà gai leo làm thuốc chống viêm và ức chế sự phát triển của xơ gan do Tiến sĩ Nguyễn Thị Bích Thu cùng cộng sự thực hiện cho thấy hoạt chất mới trong cây cà gai leo (tên khoa học là Solanum hainanense Hance Solanaceae), có tác dụng ức chế sự sao chép, làm âm tính virus viêm gan B, chống viêm gan.
Hoạt chất này cũng ức chế mạnh sự phát triển xơ gan, chống oxy hóa của dạng chiết toàn phần và hoạt chất chính glycoalcaloid trên mô hình thực nghiệm sinh vật. Glycoalkaloid được thử nghiệm trên người bệnh tình nguyện, không có tác dụng phụ. Trong thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 2, kết quả điều trị trên bệnh nhân viêm gan B thể hoạt động cho thấy có tác dụng khả quan.
Ngoài nghiên cứu của Tiến sĩ Thu, Giáo sư, tiến sĩ Nguyễn Văn Mùi, Nguyên Giám đốc kiêm Chủ nhiệm bộ môn Truyền nhiễm, bệnh viện Quân Y 103 cũng kết hợp với Viện Dược Liệu TW nghiên cứu những cây thuốc để điều trị viêm gan virus. Trên lâm sàng, cây cà gai leo cho tác dụng tốt nhất trên bệnh nhân viêm gan virus B mạn tính.
Theo đó, các kết quả nghiên cứu lâm sàng giai đoạn 3 đối với 90 bệnh nhân viêm gan B mạn hoạt động tại 3 cơ sở Viện Quân y 103, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, Viện Quân y 354 đều cho kết quả tốt, phù hợp với kết quả thu được ở giai đoạn 2. Giai đoạn 3 cho thấy thuốc có tác dụng ức chế sự nhân lên của virus viêm gan B sau 02 tháng điều trị.
“Tính tới thời điểm hiện tại, cà gai leo là dược liệu được kiểm chứng lâm sàng kỹ lưỡng nhất trên bệnh nhân viêm gan virus mãn tính thể hoạt động. Kết quả cũng khả quan. Theo những thí nghiệm trên người bệnh viêm gan, đến 66,7% đã giảm các triệu chứng nhờ các tác dụng giúp giảm nhanh những triệu chứng như: vàng da, mệt mỏi, nước tiểu vàng, niêm mạc vàng, đau hạ sườn…”, GS.TS Nguyễn Văn Mùi cho biết thêm.
Tuy nhiên, hoạt chất glycoalkaloid trong cà gai leo phát huy tác dụng hỗ trợ điều trị viêm gan B tốt nhất khi kết hợp với một số thảo dược khác. Do đó, trong các thuốc, sản phẩm hỗ trợ điều trị viêm gan B, cà gai leo thường là thành phần chính và được kết hợp với các vị thuốc khác.
Cà gai leo cũng là một thành phần quan trọng trong Liverix BC – Một sản phẩm hỗ trợ điều trị viêm gan B, C rất hiệu quả do Viện Y Học Bản Địa Việt Nam phối hợp cùng Phòng khám chuyên khoa Gan Tâm Đức nghiên cứu, sản xuất.
Nguồn: Theo VNE
