Diệp hạ châu hay còn gọi là chó đẻ răng cưa là một loài cây mọc hoang phổ biến ở Việt Nam, cũng là một thảo quý trị nhiều loại bệnh. Cụ thể, cây diệp hạ châu trị bệnh gì, mời Quý vị theo dõi nội dung dưới đây.
1. Sơ lược về cây diệp hạ châu
Diệp hạ châu là loài cây thân cỏ, có sức sống mãnh liệt, mọc hoang dại khắp nơi trong các vùng núi, sườn đồi, ven bờ ruộng, nương rẫy… Cây cao khoảng 30-60 cm, có thể cao tới 80cm. Bao quanh thân là các cành cây nhỏ dài xấp xỉ 20cm, các nhánh cây bên lá nhỏ giống kiểu lá cây phượng, dưới cành lá là nơi ra hoa kết trái.
Sở dĩ có tên diệp hạ châu vì cây có những hàng quả tròn như những hạt ngọc mọc dưới lá (diệp: lá, hạ: dưới, châu: ngọc tròn). Còn theo dân gian, cây diệp hạ châu còn gọi là cây chó đẻ răng cưa, bởi từ xa xưa, người ta đã quan sát thấy rằng sau khi sinh, chó mẹ thường tìm ăn loại cây này.
Hiện tại, cây diệp hạ châu được trồng với số lượng lớn để làm nguyên liệu dùng bào chế thuốc chữa bệnh, với các bộ phận dùng làm thuốc bao gồm: lá và cành.
>> Bạn có thể tìm hiểu thêm về cây diệp hạ châu tại các bài viết:
2. Thành phần hóa học của cây diệp hạ châu
Trong cây diệp hạ châu chứa rất nhiều chất thuộc các nhóm hóa học sau:
- Flavonoid: kaempferol, quercetin, rutin.
- Triterpen: stigmasterol, stigmasterol-3-0-ꞵ-glucosid, ꞵ-sitosterol,…
- Tanin: axit elagic, axit galic…
- Phenol: methylbrevifolin carboxylat.
- Axit hữu cơ: axit succinic, axit ferulic, axit dotricontanoic.
- Lignan: phylanthin.
- Các thành phần khác: n-octadecan, axit dehydrochebulic methyl ester, triacontanol, phylanthurinol acton.
3. Cây diệp hạ châu trị bệnh gì ?
– Chữa viêm gan B
Các nghiên cứu được thực hiện tại Nhật bản và Ấn độ đã thu được hoạt chất trong cây diệp hạ châu là phyllantin, triacontanal và hypophyllantin. Các hoạt chất này có tác dụng điều trị viêm gan, gan nhiễm mỡ.
Nhiều năm trở lại đây, thế giới và Việt Nam đã có nhiều nghiên cứu về tác dụng trị bệnh của cây diệp hạ châu nhất là tác dụng điều trị bệnh lý gan mật. Với liều dùng 900mg/ngày đã có tới 50% lượng virus viêm gan B trong máu giảm sau 1 tháng sử dụng.
Theo 1 báo cáo năm 1988 đăng trên tạp chí Lancet, một thử nghiệm điều trị 37 người bị viêm gan B được điều trị bằng diệp hạ châu. Kết quả thu được 22/37 người có kết quả xét nghiệm virus viêm gan B âm tính sau 1 tháng điều trị.
Với bệnh lý viêm gan, diệp hạ châu có tác dụng hạ men gan, bảo vệ gan và ức chế sự hoạt động cũng như sự nhân lên của virus viêm gan. Chó đẻ răng cưa có thành phần chất chống oxy hóa cao. Đồng thời nó còn có khả năng làm tăng hàm lượng glutathione tại gan do đó làm giảm hoạt động của các men SGOT, SGPT trong đợt cấp của viêm gan.
Hiện nay, cây diệp hạ châu đắng đã được đưa vào sử dụng làm thuốc rất rộng rãi với các tên gọi như HAMEGA, DIHACA… Đặc biệt, diệp hạ châu cũng là một thành phần quan trọng trong Liverix BC – Một sản phẩm hỗ trợ điều trị viêm gan B, C rất hiệu quả do Viện Y Học Bản Địa Việt Nam phối hợp cùng Phòng khám chuyên khoa Gan Tâm Đức nghiên cứu, bào chế.
– Chữa sỏi thận
Trường Đại học Y Paulists ở Sao Paulo, Brazil đã làm 1 nghiên cứu về tác dụng chữa bệnh sỏi thận của cây diệp hạ châu từ năm 1990. Người tham gia nghiên cứu sử dụng trà diệp hạ châu từ 1-3 tháng. Nhiều nghiên cứu giai đoạn 1995-1999 cũng cho thấy cây diệp hạ châu có tác dụng tăng lượng nước tiểu. Chúng cũng ngăn cản sự hình thành của các tinh thể calcium oxalate. Đồng thời làm giảm kích thước viên sỏi và giảm đau. Chính vì vậy mà cây diệp hạ châu cũng được dùng nhiều trong điều trị bệnh lý sỏi thận.
4. Cách dùng cây diệp hạ châu
– Chữa viêm gan siêu vi
- Dùng 16g diệp hạ châu, 16g nhân trần, 12g thổ phục linh, 4g vỏ bưởi sao khô, 8g hậu phác.
- Sắc nước uống ngày 3 lần, sau ăn.
- Nhân trần, diệp hạ châu, thổ phục linh: giải độc, ức chế virus viêm gan
- Vỏ bưởi, hậu phác giúp kiện tỳ, giảm tính lạnh của nhân trần và chó đẻ răng cưa.
– Chữa sỏi thận
- Dùng 24g diệp hạ châu, sắc nước uống.
- Nếu bị đầy bụng có thể cho thêm gừng tươi hoặc trần bì lúc đun.
- Khi bệnh ổn định thỉnh thoảng nên dùng diệp hạ châu hãm trà thay uống nước.
- Mỗi ngày 8-10g, uống không quá 30 ngày liên tục.
Lưu ý: Để đạt kết quả điều trị tốt nhất, người bệnh nên nhận được những tư vấn chuyên môn từ bác sĩ chuyên khoa.
5. Những người không nên dùng cây chó đẻ răng cưa
- Người tỳ vị hư hàn với biểu hiện lạnh bụng. Thường xuyên đầy bụng khó tiêu, sợ lạnh đại tiện lỏng nát. Những người như vậy không nên dùng diệp hạ châu vì vị thuốc này có tính mát dễ làm nặng thêm tình trạng tiêu hóa không tốt của người bệnh.
- Phụ nữ có thai cũng không được dùng. Diệp hạ châu có tác dụng gây co mạch máu và tử cung dễ gây trụy thai.
- Cũng không nên uống một mình diệp hạ châu. Cần phối hợp diệp hạ châu với các vị thuốc khác. Diệp hạ châu có tác dụng phụ gây giảm hồng cầu, hạ huyết áp và tăng nguy cơ gây suy giảm miễn dịch.
Bên cạnh đó, theo ý kiến của các bác sỹ Đông y, người khỏe mạnh, không có bệnh lý gan mật không nên dùng diệp hạ châu thường xuyên. Bởi sẽ làm tăng gánh nặng đào thải cho gan, mật và thận.
