Nguyên nhân tăng bilirubin trực tiếp

Tăng bilirubin trực tiếp có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và nguy hiểm. Nguyên nhân của tăng bilirubin trực tiếp có thể do tắc nghẽn đường mật, viêm gan, xơ gan, ung thư gan, nhiễm trùng, thiếu máu tán huyết hoặc dùng một số loại thuốc.

1. Bilirubin trực tiếp là gì?

Bilirubin là một sắc tố màu vàng được tạo ra từ sự phân hủy của hemoglobin trong các tế bào hồng cầu cũ. Bilirubin được vận chuyển đến gan, nơi nó được chuyển hóa thành một dạng có thể được bài tiết qua đường mật.

Bilirubin toàn phần là tổng lượng bilirubin trong máu. Bilirubin toàn phần bao gồm hai loại: bilirubin trực tiếp và bilirubin gián tiếp.

• Bilirubin trực tiếp (hay còn gọi là bilirubin direct hay conjugated bilirubin) là bilirubin đã được chuyển hóa trong gan. Nó có thể hòa tan trong nước và được bài tiết qua đường mật. Bilirubin trực tiếp có màu vàng sẫm và có thể gây ra vàng da nếu mức độ quá cao.
• Bilirubin gián tiếp là bilirubin chưa được chuyển hóa trong gan. Nó không thể hòa tan trong nước và phải được liên kết với albumin trong máu trước khi được bài tiết.

Chỉ số bình thường của bilirubin trực tiếp nằm trong khoảng 0 – 0.4 mg/dL hay 0 – 7 μmol/L

2. Nguyên nhân tăng bilirubin trực tiếp

Tăng bilirubin trực tiếp thường xuất hiện khi có vấn đề về việc chuyển hóa và tiết bilirubin từ gan vào mật. Các nguyên nhân gây tăng bilirubin trực tiếp bao gồm:

• Bệnh gan: Các bệnh gan như viêm gan, xơ gan, viêm gan siêu vi B và C, gan nhiễm mỡ và sỏi mật có thể làm giảm khả năng gan chuyển hóa và tiết bilirubin vào mật, dẫn đến tăng bilirubin trực tiếp trong máu.
• Tắc nghẽn đường mật: Nếu có tắc nghẽn ở đường mật hoặc ống mật, bilirubin sẽ không thể tiết vào ruột và sẽ tăng trong máu.
• Viêm mật: Các bệnh viêm mật như viêm mật vi khuẩn, viêm mật siêu vi, và viêm mật tự miễn cũng có thể làm tăng bilirubin trực tiếp.
• Độc tố: Tiếp xúc với một số chất độc tố hoặc dùng một số loại thuốc có thể làm hư hại tế bào gan, gây ra viêm gan và làm tăng bilirubin trực tiếp.
• Bệnh tăng sinh: Một số loại bệnh tăng sinh, như ung thư gan hoặc ung thư đường mật, cũng có thể gây tăng bilirubin trực tiếp khi chúng ảnh hưởng đến chức năng gan và đường mật.
• Rối loạn cộng hưởng: Một số rối loạn cộng hưởng dẫn đến sự mất cân bằng giữa bilirubin trực tiếp và bilirubin không trực tiếp (indirect), làm tăng bilirubin trực tiếp trong máu.

Việc xác định nguyên nhân chính xác của tăng bilirubin trực tiếp cần được thực hiện bởi bác sĩ thông qua các xét nghiệm máu và thăm khám lâm sàng. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào của tăng bilirubin trực tiếp, chẳng hạn như vàng da, nước tiểu sẫm màu, phân nhạt màu, mệt mỏi, đau bụng, buồn nôn và nôn, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

3. Triệu chứng của tăng bilirubin trực tiếp

Tăng bilirubin trực tiếp thường xuất hiện khi có vấn đề về việc chuyển hóa và tiết bilirubin từ gan vào mật. Triệu chứng của tăng bilirubin trực tiếp có thể bao gồm:

• Vàng da, vàng mắt: Màu vàng trên da và mắt là triệu chứng phổ biến nhất của tăng bilirubin. Màu vàng xuất hiện do bilirubin trực tiếp tích tụ trong cơ thể khi gan không thể tiết bilirubin vào mật một cách hiệu quả.
• Nước tiểu màu nâu đậm: Nước tiểu có thể trở nên màu nâu đậm, gần giống màu nước chanh, do bilirubin trực tiếp thải ra qua niệu quản.
• Phân màu xám hoặc xám xanh: Phân có thể trở nên màu xám hoặc xám xanh do bilirubin trực tiếp không tiết vào ruột, dẫn đến việc mất màu tự nhiên của phân.
• Mệt mỏi, uể oải: Tăng bilirubin trực tiếp có thể gây ra cảm giác mệt mỏi, uể oải do ảnh hưởng đến chức năng gan và các quá trình chuyển hóa trong cơ thể.
• Đau bụng hoặc khó chịu vùng bụng: Một số người có thể trải qua cảm giác đau bụng hoặc khó chịu vùng bụng, đặc biệt khi gan hoặc mật bị tác động.
• Ngứa da: Do bilirubin trực tiếp tích tụ trong cơ thể, ngứa da có thể xảy ra do tác động lên các dây thần kinh và kích thích các cơ quan ngoại vi.

Tuy nhiên, triệu chứng của tăng bilirubin trực tiếp có thể không rõ ràng hoặc dễ nhầm lẫn với các bệnh khác. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng trên hoặc nghi ngờ về tình trạng sức khỏe của mình, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được đánh giá và chẩn đoán chính xác.

4. Chẩn đoán tăng bilirubin trực tiếp

Tăng bilirubin trực tiếp được chẩn đoán bằng cách xét nghiệm máu. Xét nghiệm máu sẽ đo nồng độ bilirubin trong máu. Nếu nồng độ bilirubin cao, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm khác để tìm nguyên nhân gây tăng bilirubin.

5. Điều trị tăng bilirubin trực tiếp

Điều trị tăng bilirubin trực tiếp phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh. Nếu nguyên nhân là do tắc nghẽn đường mật, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để loại bỏ tắc nghẽn. Nếu nguyên nhân là do viêm gan, bác sĩ có thể chỉ định thuốc kháng virus. Nếu nguyên nhân là do xơ gan, bác sĩ có thể chỉ định điều trị hỗ trợ như dùng thuốc giảm đau, thuốc lợi tiểu và thuốc bổ sung dinh dưỡng.

6. Phòng ngừa tăng bilirubin trực tiếp

Có một số cách để phòng ngừa tăng bilirubin trực tiếp, bao gồm:

• Tránh tiếp xúc với các chất độc hại
• Tiêm phòng viêm gan A, viêm gan B đầy đủ
• Ăn uống lành mạnh
• Duy trì cân nặng hợp lý
• Không hút thuốc
• Không lạm dụng rượu bia
• Khám sức khỏe định kỳ mỗi 3-6 tháng

7. Lời kết

Tăng bilirubin trực tiếp là một bệnh lý có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và nguy hiểm. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào của bệnh, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Đồng thời, bạn cũng nên khám sức khỏe định kỳ mỗi 3-6 tháng. Khám sức khỏe định kỳ là một trong những cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe của bạn. Khám sức khỏe định kỳ giúp bạn phát hiện sớm các bệnh tật và điều trị kịp thời, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.