Cùng với sự phát triển của xã hội, các bệnh về gan đang trở thành mối quan tâm hàng đầu của y học và cộng đồng. Một căn bệnh về gan đáng lo ngại nhưng ít người biết đến là bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). Bệnh này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
1. Sơ lược về bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu
Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất trong cơ thể, đóng vai trò quan trọng trong việc thải độc, miễn dịch, tiêu hóa và lưu trữ vitamin. Tuy nhiên, một trong những căn bệnh mãn tính phổ biến và nguy hiểm nhất hiện nay là bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD). Đây là tình trạng tích tụ mỡ trong gan mà không phải do rượu gây ra, đang trở thành mối lo ngại toàn cầu với tỷ lệ mắc bệnh ngày càng tăng cao.
Theo thống kê, tỷ lệ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu ở người lớn trên thế giới ước tính khoảng 38% và khoảng 13% ở trẻ em và thanh thiếu niên, với tổng số người mắc bệnh lên tới khoảng 2,5 tỷ. Từ năm 1990 đến 2020, tỷ lệ này đã tăng hơn gấp đôi và dự báo sẽ tiếp tục gia tăng. Dự đoán, đến năm 2040, hơn một nửa dân số trưởng thành có thể sẽ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu.
2. Nguyên nhân và triệu chứng của bệnh
Nguyên nhân chính của sự gia tăng này là do tỷ lệ thừa cân và béo phì ngày càng cao, đặc biệt khi kết hợp với bệnh tiểu đường type 2. Cân nặng quá mức dẫn đến tích tụ mỡ trong các tế bào gan, khi lượng mỡ vượt quá 5% khối lượng gan, được gọi là bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu. Đáng chú ý, khoảng 10% người mắc bệnh này có chỉ số khối cơ thể (BMI) bình thường, có thể do khuynh hướng di truyền.
Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu thường không gây ra triệu chứng rõ ràng trong giai đoạn đầu. Một số trường hợp có thể cảm thấy mệt mỏi nhẹ và đau bụng. Tuy nhiên, khoảng 1/3 số trường hợp sẽ diễn tiến nặng hơn, làm suy giảm chức năng gan. Nếu không được điều trị, bệnh có thể dẫn đến xơ gan, ung thư gan và suy gan.
Triệu chứng của xơ gan bao gồm vàng da, mệt mỏi, suy nhược, chán ăn, sụt cân, buồn nôn, nôn, đau bụng bên phải, ngứa da và sưng bàn chân, mắt cá chân. Tỷ lệ tử vong do xơ gan đã tăng 10% toàn cầu từ năm 2010 đến năm 2019.
3. Biện pháp phòng ngừa và điều trị
Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu tuy nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể điều trị được nếu được phát hiện sớm. Đa số các trường hợp bệnh, tình trạng bệnh có thể được cải thiện bằng cách thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh và duy trì thói quen vận động thường xuyên.
Về chế độ ăn uống, người bệnh cần:
- Giảm năng lượng và loại bỏ thực phẩm chế biến, thực phẩm và đồ uống có hàm lượng đường fructose cao;
- Tăng cường rau xanh, trái cây
- Ưu tiên dầu thực vật, hạn chế mỡ động vật
- Ăn các thực phẩm giúp giảm mỡ gan như dầu đậu nành, đậu hà lan, cà chua, rau cần tây, tỏi,…
Ngoài ra, duy trì thói quen vận động thường xuyên và khám định kỳ chuyên khoa gan là cần thiết. Một số trường hợp có thể cần điều trị bằng thuốc.
4. Lời kết
Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu là một bệnh lý nguy hiểm nhưng có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả thông qua lối sống lành mạnh và chế độ dinh dưỡng hợp lý.
Trong trường hợp đã mắc bệnh, việc phát hiện sớm và điều trị sớm sẽ mang lại kết quả điều trị tích cực, tránh các biến chứng nguy hiểm từ căn bệnh này.
