Khi nói tới bệnh gan, đa số mọi người thường nghĩ tới tình trạng sụt cân. Tuy nhiên, có những trường hợp người bệnh mắc bệnh gan tăng cân không rõ nguyên nhân.
1. Những nguyên nhân gây tăng cân ở người mắc bệnh gan
Có nhiều nguyên nhân khiến một người tăng cân, như: Chế độ dinh dưỡng, vận động, bệnh lý,… Đối với người mắc bệnh gan, tăng cân có thể do một số nguyên nhân sau:
Đầu tiên, một số loại thuốc được dùng để điều trị bệnh gan có thể gây tăng cân. Thí dụ thông thường nhất của điều này là thuốc prednisone. Prednisone được dùng điều trị viêm gan tự miễn và là một thành phần trong toàn bộ các thuốc chống nôn được dùng sau ghép gan. Prednisone thì nổi tiếng gây ra tăng cân, cả tăng về phần trăm mỡ của cơ thể và cả khuynh hướng của nó làm tăng sự giữ nước.
Thứ hai, những người mắc bệnh gan thường có suy giáp (một tình trạng giảm chức năng tuyến giáp). Điều này dẫn tới việc chậm chuyển hóa là nguyên nhân điển hình để tăng cân. Sự bất thường tuyến giáp thường được thấy ở những người mắc bệnh viêm gan tự miễn và những người đang điều trị interferon đối với viêm gan virus B hay C. bất thường tuyến giáp thì dễ dàng điều chỉnh bằng thuốc.
Thứ ba, khoảng 37% người xơ gan nhiễm bệnh tiểu đường, điều này thường là nguyên nhân cho mất khả năng tăng cân. Khi mức đường được điều trị bằng thuốc, những bệnh nhân sẽ thấy rằng dễ dàng tăng cân.
Thứ tư, xơ gan cổ trướng giai đoạn đầu thường gây ra tình trạng tăng cân không rõ nguyên nhân. Tình trạng cổ trướng thường gây ra bởi quá trình sẹo hóa gan. Khi gan bị sẹo hóa sẽ làm tăng áp lực bên trong các mạch máu gan, khiến dịch bị đẩy vào ổ bụng gây ra cổ trướng.
Thứ năm, nhiều người mắc bệnh gan thường mệt mỏi mãn tính. Do đó, họ có thể hiếm khi tập luyện và có xu hướng tạo ra những kiểu cuộc sống liên quan đến sự tĩnh tại ngồi một chỗ. Điều này tạo thành một vòng tròn mà cứ duy trì thì sẽ tăng cân ở tương lai.
Cuối cùng, là điều thông thường ở một người có tăng cân đáng kể sau nhận gan ghép. Điều này xảy ra do những thuốc sử dụng để ngăn ngừa sự thải mô gan, như cyclosporine và prednisone, có thể gây sự gia tăng mỡ cơ thể và giữ nước. Vấn đề này có thể được điều trị trong nhiều trường hợp bằng cách giảm chậm liều prednisone cho đến khi điều đó không xảy ra nữa và đổi cyclosporine bằng tacrolimus. Việc thải mảnh gan ghép có xu hướng nghiêng về việc chấp thuận do một chế độ ăn nhiều thực phẩm chứa mỡ. Điều này có khả năng xảy ra hầu hết là bởi chế độ ăn của họ có thể quá nghiêm ngặc trước khi ghép hay cảm giác ngon miệng của họ có thể đã bị kìm nén bởi bệnh của họ và việc liên quan đến lo lắng. Sau ghép, một cảm giác mới hạnh phúc, liên quan đến việc cải thiện cách nhìn cuộc sống, thường dẫn đến một cảm giác ngon miệng tăng lên.
2. Những lưu ý khi giảm cân ở người mắc bệnh gan
Phương pháp tốt nhất để kiểm soát cân nặng về mức lý tưởng ở người bệnh gan là kiên trì chế độ ăn cân đối, khỏe mạnh và tập luyện thể dục, thể thao đều đặn.
Người bệnh tuyệt đối không thực hiện các chế độ ăn kiêng tăng cường để giảm cân trong một thời gian ngắn. Nhiều chế độ ăn kiêng chỉ dùng một số loại thực phẩm có lượng calo thấp khiến cơ thể thiếu năng lượng… khiến chức năng gan càng bị suy giảm.
Người bệnh cũng tuyệt đối không sử dụng các thuốc giảm cân, thực phẩm chức năng được quảng cáo có tác dụng giảm cân để giảm cân trong thời gian ngắn. Đa số những loại thuốc và thực phẩm chức năng giảm cân có thể gây nên những tác hại nghiêm trọng hay thậm chí những hậu quả chết người ở một người mắc bệnh gan.
Hãy ghi nhớ, mọi thứ đã được ăn vào cuối cùng đều phải chuyển hóa tại gan. Những thuốc ăn kiêng có thể làm tăng thêm gánh nặng cho lá gan đã bị tổn thương.
Mặc dù tiêu tốn khoảng 33 tỉ đô la mỗi năm cho những sản phẩm thương mại làm giảm cân, nhưng có sự gia tăng tỉ lệ béo phì ở Mỹ hơn hai thập niên cuối này. Điều này nhấn mạnh quan điểm rằng những sản phẩm này không có kết quả và không nên thử.
3. Lời khuyên của bác sĩ
Ngoài việc tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ, tái khám đúng lịch, đặc biệt là uống thuốc đúng giờ đúng liều lượng, người bệnh gan còn cần chú ý nhiều đến chế độ dinh dưỡng và lối sống sinh hoạt (Không thức khuya, tập thể dục, thể thao đều đặn phù hợp với tình trạng sức khoẻ).
Về chế độ dinh dưỡng, người bệnh nên lựa chọn những thực phẩm lành mạnh và ăn đa dạng thực phẩm để cơ thể được cung cấp đầy đủ dưỡng chất. Cụ thể:
- Nên ăn các loại thực phẩm có chứa nhiều chất đạm như thịt sữa, trứng, cá,… và một số loại rau củ quả để bổ sung vitamin và khoáng chất cho cơ thể. Nên ăn nhiều rau xanh và chia nhỏ bữa ăn trong ngày
- Nên chia nhỏ bữa ăn: Người bệnh thường có tâm lý chán ăn, dễ nôn và buồn nôn, do đó nên chia nhỏ các bữa ăn. Trong một ngày bệnh nhân có thể có 3 bữa chính và 2 bữa phụ.
- Nên lựa chọn những loại thực phẩm dễ tiêu và đảm bảo nấu chín kỹ thực phẩm để hỗ trợ và giảm gánh nặng cho hệ tiêu hóa, giúp cơ thể hấp thu dinh dưỡng một cách tốt nhất.
