Những nguyên nhân gây viêm gan thường gặp mà bạn cần biết

Viêm gan là một căn bệnh nguy hiểm, ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới. Ngoài nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm gan là virus viêm gan (A, B, C, D, E), viêm gan còn có thể do rượu bia, thuốc, bệnh tự miễn, hoặc độc tố từ thực phẩm. Điều đáng lo ngại là nhiều người không nhận ra mình mắc bệnh cho đến khi gan đã tổn thương nghiêm trọng. Vậy làm thế nào để hiểu rõ và phòng tránh căn bệnh này? Quý vị hãy cùng Phòng khám chuyên khoa – Công ty CP Bệnh Viện Gan Tâm Đức tìm hiểu chi tiết các nguyên nhân gây viêm gan thường gặp và biện pháp bảo vệ gan hiệu quả!

A. Viêm gan là gì?

1. Chức năng của gan

Gan cơ quan lớn nhất trong cơ thể, đồng thời cũng là một trong những cơ quan quan trọng nhất. Gan đảm nhận nhiều vai trò thiết yếu để duy trì sự sống và sức khỏe. Trước hết, gan hoạt động như một “bộ lọc tự nhiên” của cơ thể, giúp loại bỏ các chất độc hại trong máu, chẳng hạn như cồn từ rượu bia, thuốc, hoặc các chất hóa học khác. Ngoài ra, gan còn sản xuất các loại protein quan trọng, bao gồm các yếu tố đông máu, hỗ trợ chữa lành vết thương và bảo vệ cơ thể khỏi mất máu quá mức khi bị chấn thương. Không chỉ vậy, gan đóng vai trò như một kho dự trữ năng lượng, lưu trữ glycogen – dạng dự trữ của glucose – để cung cấp năng lượng cho cơ thể khi cần thiết. Ngoài những chức năng trên, gan thực hiện hơn 500 nhiệm vụ quan trọng, bao gồm điều chỉnh hệ miễn dịch, hỗ trợ tiêu hóa chất béo, và chuyển hóa các chất dinh dưỡng từ thức ăn. Chính vì đảm nhiệm nhiều chức năng như vậy, bất kỳ tổn thương nào ở gan cũng có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe tổng thể.

2. Viêm gan là gì?

Viêm gan là tình trạng viêm nhiễm xảy ra ở gan, khiến các tế bào gan bị tổn thương và suy giảm chức năng. Khi gan bị viêm, quá trình làm việc của cơ quan này bị gián đoạn, gây ảnh hưởng đến khả năng thực hiện các nhiệm vụ quan trọng như lọc độc tố, sản xuất protein, và hỗ trợ tiêu hóa. Tình trạng viêm có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ nhiễm trùng virus, lạm dụng rượu bia, đến tác động của thuốc hoặc bệnh tự miễn.

Trong giai đoạn đầu, viêm gan có thể không gây triệu chứng rõ ràng, nhưng nếu kéo dài, nó có thể dẫn đến tổn thương nghiêm trọng như xơ gan, suy gan hoặc thậm chí ung thư gan. Đặc biệt, vì gan không có dây thần kinh cảm giác, người bệnh thường không nhận biết được tình trạng viêm gan cho đến khi tổn thương đã tiến triển nặng. Đây là lý do vì sao việc hiểu và nhận thức sớm về viêm gan là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe và phòng ngừa các biến chứng nguy hiểm.

B. Những nguyên nhân gây viêm gan thường gặp

Viêm gan có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ nhiễm trùng, thói quen sinh hoạt không lành mạnh đến các yếu tố bên ngoài như hóa chất hoặc thực phẩm. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:

1. Viêm gan virus

Đây là nguyên nhân chính gây viêm gan trên toàn thế giới. Các loại virus viêm gan bao gồm A, B, C, D, và E, với mỗi loại có đặc điểm lây truyền và mức độ nguy hiểm khác nhau:

• Viêm gan A và E: Chủ yếu lây qua đường tiêu hóa, đặc biệt là khi ăn thực phẩm hoặc uống nước bị ô nhiễm. Loại viêm gan này thường xảy ra ở các khu vực có điều kiện vệ sinh kém.
• Viêm gan B và C: Lây qua đường máu, tình dục không an toàn, hoặc từ mẹ sang con trong quá trình sinh nở. Đây là hai loại viêm gan mạn tính phổ biến, có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như xơ gan hoặc ung thư gan nếu không được điều trị.
• Viêm gan D: Xảy ra ở những người đã bị nhiễm viêm gan B, làm bệnh trở nên trầm trọng hơn.

2. Rượu bia

Lạm dụng rượu bia là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây viêm gan ở người trưởng thành. Khi uống quá nhiều rượu, các chất độc hại từ cồn sẽ tấn công tế bào gan, gây tổn thương và dẫn đến viêm. Nếu tình trạng này kéo dài, nó có thể dẫn đến xơ hóa gan hoặc thậm chí xơ gan hoàn toàn, làm suy giảm chức năng gan nghiêm trọng.

3. Thuốc và hóa chất

Gan là cơ quan chịu trách nhiệm chuyển hóa thuốc và giải độc, vì vậy nó rất dễ bị tổn thương khi tiếp xúc với các loại thuốc hoặc hóa chất độc hại.

• Thuốc: Một số loại thuốc, như paracetamol, nếu sử dụng liều cao hoặc kéo dài, có thể gây ngộ độc gan.
• Hóa chất: Những người làm việc trong môi trường tiếp xúc với dung môi công nghiệp, thuốc trừ sâu, hoặc các chất độc khác có nguy cơ cao bị tổn thương gan.

4. Bệnh lý khác

Một số bệnh lý cũng có thể gây ra viêm gan, bao gồm:

• Gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD): Thường gặp ở người béo phì hoặc mắc tiểu đường. Tình trạng này có thể tiến triển thành viêm gan nhiễm mỡ, dẫn đến xơ gan nếu không được kiểm soát.
• Bệnh tự miễn: Trong một số trường hợp, hệ miễn dịch nhận nhầm tế bào gan là “kẻ thù” và tấn công chúng, gây viêm gan tự miễn.
• Ký sinh trùng: Một số loại sán hoặc ký sinh trùng từ thực phẩm không an toàn có thể gây tổn thương gan nghiêm trọng.

5. Độc tố từ thực phẩm

Thực phẩm cũng có thể là nguyên nhân gây viêm gan, đặc biệt khi chứa các độc tố nguy hiểm:

• Nấm độc: Một số loại nấm chứa độc tố mạnh có thể gây tổn thương gan không thể hồi phục, thậm chí dẫn đến suy gan cấp tính.
• Độc tố trong cá: Một số loại cá, chẳng hạn như cá nóc hoặc cá biển bị ô nhiễm, chứa độc tố tự nhiên có thể gây hại cho gan và các cơ quan khác trong cơ thể.

6. Thực phẩm chế biến sẵn, chiên xào, có chất bảo quản

Ngoài các nguyên nhân virus, rượu bia, thuốc và bệnh lý khác, một yếu tố cần lưu ý là thói quen ăn uống không lành mạnh. Các thực phẩm chế biến sẵn hoặc không đúng cách có thể góp phần gây tổn thương cho gan, dẫn đến viêm gan.

• Thực phẩm chiên xào, đóng hộp, đồ ăn nhanh: Những món ăn này thường chứa nhiều dầu mỡ, chất bảo quản và các hóa chất không tốt cho cơ thể. Khi tiêu thụ quá mức, chúng có thể làm tăng gánh nặng cho gan, khiến gan phải làm việc quá sức để xử lý các chất béo và độc tố. Điều này có thể dẫn đến tình trạng gan nhiễm mỡ, viêm gan và tăng nguy cơ mắc các bệnh về gan khác.
• Thực phẩm chứa chất bảo quản và phẩm màu: Nhiều loại thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn nhanh và thực phẩm đóng hộp có chứa các chất bảo quản và phẩm màu tổng hợp, có thể gây hại cho gan khi sử dụng lâu dài.

Việc hiểu rõ các nguyên nhân gây viêm gan không chỉ giúp phòng ngừa hiệu quả mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc nhận biết và điều trị sớm, ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm.

C. Triệu chứng của viêm gan

Viêm gan có thể biểu hiện qua nhiều triệu chứng, từ nhẹ đến nghiêm trọng, tùy thuộc vào nguyên nhân và giai đoạn bệnh. Một số triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Mệt mỏi kéo dài: Người bệnh thường cảm thấy kiệt sức dù không làm việc quá sức. Đây là dấu hiệu sớm nhưng dễ bị bỏ qua.
• Vàng da, vàng mắt: Khi gan bị tổn thương, bilirubin – một sắc tố trong máu – không được xử lý hiệu quả, dẫn đến hiện tượng vàng da và vàng mắt, một dấu hiệu rõ ràng cảnh báo bệnh lý gan.
• Đau bụng, đặc biệt ở vùng trên bên phải: Đây là vị trí của gan, và khi bị viêm, cơ quan này có thể sưng lên, gây cảm giác đau hoặc khó chịu.
• Móng tay lồi lõm: Đây là dấu hiệu cảnh báo gan đang gặp vấn đề, thường xuất hiện khi chức năng gan bị suy giảm.
• Mẩn ngứa và phát ban: Viêm gan có thể gây ra các phản ứng da, khiến người bệnh cảm thấy ngứa ngáy hoặc xuất hiện phát ban trên da.

Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là không phải ai bị viêm gan cũng xuất hiện triệu chứng rõ ràng. Trong nhiều trường hợp, bệnh tiến triển âm thầm và chỉ được phát hiện khi thực hiện các xét nghiệm máu định kỳ hoặc khi đã có biến chứng. Vì vậy, việc chủ động kiểm tra sức khỏe gan định kỳ là cần thiết để phát hiện và điều trị sớm các vấn đề tiềm ẩn.

D. Phòng ngừa và điều trị

Viêm gan có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị nếu được phát hiện kịp thời. Dưới đây là các biện pháp giúp bảo vệ và phục hồi sức khỏe gan:

1. Phòng ngừa

Chủ động phòng bệnh là cách hiệu quả nhất để bảo vệ gan và ngăn chặn nguy cơ lây nhiễm:

• Tiêm vaccine: Hiện có vaccine phòng ngừa viêm gan A và B, giúp giảm nguy cơ nhiễm virus từ sớm. Đây là biện pháp được khuyến cáo cho cả trẻ em và người lớn chưa có miễn dịch.
• An toàn tình dục: Sử dụng các biện pháp bảo vệ như bao cao su không chỉ ngăn ngừa viêm gan B và C mà còn bảo vệ khỏi các bệnh lây truyền qua đường tình dục khác.
• Vệ sinh an toàn thực phẩm: Đảm bảo ăn chín, uống sôi, rửa tay sạch sẽ trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh để tránh lây nhiễm viêm gan A hoặc E qua đường tiêu hóa.

2. Điều trị

Phương pháp điều trị viêm gan phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ tổn thương gan:

• Thuốc kháng virus: Được sử dụng để điều trị viêm gan B và C, giúp kiểm soát virus, giảm nguy cơ biến chứng và cải thiện chức năng gan.
• Can thiệp y khoa: Trong các trường hợp như gan nhiễm mỡ hoặc xơ gan giai đoạn đầu, bác sĩ có thể áp dụng các biện pháp thay đổi lối sống, kết hợp với điều trị y khoa nhằm ngăn ngừa bệnh tiến triển.
• Ghép gan: Đây là lựa chọn cuối cùng đối với các trường hợp suy gan nghiêm trọng khi gan không thể phục hồi hoặc không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.

Việc kết hợp giữa lối sống lành mạnh, tiêm phòng đầy đủ và kiểm tra sức khỏe định kỳ chính là chìa khóa để bảo vệ gan khỏi những nguy cơ tiềm ẩn và duy trì một cơ thể khỏe mạnh.

E. Câu hỏi thường gặp (FAQ)

– Viêm gan có nguy hiểm không?

Có. Nếu không điều trị, viêm gan có thể dẫn đến xơ gan, ung thư gan hoặc suy gan.

– Khi nào cần đi khám?

Hãy đi khám ngay nếu bạn có triệu chứng giảm cân đột ngột không rõ lý do, mệt mỏi kéo dài, đặc biệt là vàng da, vàng mắt, trên người xuất hiện nhiều nốt bầm tím.

– Chi phí điều trị viêm gan là bao nhiêu?

Chi phí phụ thuộc vào nguyên nhân và giai đoạn bệnh. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để biết thêm chi tiết.

F. Lời kết

Viêm gan là một bệnh lý nguy hiểm, nhưng hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả nếu được phát hiện kịp thời. Với vai trò quan trọng của gan trong việc duy trì sức khỏe tổng thể, việc bảo vệ gan không chỉ giúp bạn tránh được những biến chứng nghiêm trọng như xơ gan hay ung thư gan, mà còn đảm bảo chất lượng cuộc sống lâu dài. Đừng đợi đến khi có triệu chứng rõ rệt mới quan tâm, bởi viêm gan thường diễn tiến âm thầm và khó nhận biết trong giai đoạn đầu.

Hãy hành động ngay hôm nay để bảo vệ sức khỏe gan của bạn:

• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường ở gan.
• Tiêm phòng vaccine: Đặc biệt là với viêm gan A và B để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm virus.
• Nhận tư vấn chuyên sâu: Liên hệ Phòng khám chuyên khoa – Công ty CP Bệnh Viện Gan Tâm Đức, nơi cung cấp dịch vụ chẩn đoán và điều trị chuyên sâu các bệnh lý về gan mật, tiêu hóa với đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và thiết bị hiện đại.

Sức khỏe là tài sản quý giá nhất. Hãy chủ động bảo vệ và chăm sóc gan để tận hưởng một cuộc sống khỏe mạnh và trọn vẹn!

Hashtag

#viemgan, #phongnguaviemgan, #dieutriviemgan, #suckhoegan, #vacxinviemgan, #xogan, #suygan, #bientunghien, #baovegan, #tuvansuckhoe