Ợ chua là một tình trạng phổ biến, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Theo thống kê, khoảng 20% dân số thế giới bị ợ chua ít nhất một lần mỗi tuần. Nội dung dưới đây sẽ cung cấp các thông tin chi tiết về nguyên nhân, cách phòng ngừa và điều trị tình trạng ợ chua.
1. Ợ chua là gì?
Ợ chua là tình trạng axit trong dạ dày trào ngược lên cơ vòng dưới thực quản, gây cảm giác nóng rát ở ngực, cổ họng kèm cảm giác chua, đắng trong miệng. Ợ chua có thể xảy ra sau khi ăn, chủ yếu vào buổi tối hoặc lúc bạn đang nằm, cúi người.
Nếu thỉnh thoảng bạn mới bị ợ chua thì có thể đây chỉ là tín hiệu nhắc nhở rằng cần điều chỉnh lại chế độ ăn uống và sinh hoạt. Tuy nhiên, nếu xảy ra liên tục (ít nhất 2 lần/tuần) thì đây có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý. Nếu bạn bị ợ chua liên tục, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
2. Nguyên nhân gây ợ chua
Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng ợ chua. Trong đó, các nguyên nhân phổ biến gây ợ chua có thể được chia thành 2 nhóm chính:
– Cơ thắt thực quản dưới (LES) yếu hoặc bị giãn
Cơ thắt thực quản dưới là cơ vòng đóng kín ở đầu thực quản, giúp ngăn axit dạ dày trào ngược lên thực quản. Khi cơ thắt thực quản dưới yếu hoặc bị giãn, axit dạ dày có thể dễ dàng trào ngược lên thực quản. Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây ợ chua là do cơ thắt thực quản dưới yếu hoặc bị giãn.
Nguyên nhân gây cơ thắt thực quản dưới yếu hoặc bị giãn có thể do:
- Di truyền
- Tuổi tác
- Hút thuốc lá
- Béo phì
- Mang thai
- Một số bệnh lý, như: bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD), viêm thực quản, hội chứng Zollinger-Ellison
– Nguyên nhân do các yếu tố khác
- Ăn quá no: Khi ăn quá no, dạ dày sẽ căng ra và đẩy axit lên thực quản. Điều này có thể gây ợ chua, đặc biệt là sau khi ăn các bữa ăn lớn.
- Ăn nhiều đồ ăn cay, chua, nhiều dầu mỡ: Những loại thực phẩm này có thể kích thích sản xuất axit dạ dày, gây ợ chua. Ngoài ra, đồ ăn cay, chua, nhiều dầu mỡ cũng có thể làm giãn cơ thắt thực quản dưới, khiến axit dạ dày trào ngược lên thực quản.
- Uống nhiều rượu bia, cà phê: Rượu bia, cà phê có thể làm giãn cơ thắt thực quản dưới, khiến axit dạ dày trào ngược lên thực quản.
- Hút thuốc lá: Hút thuốc lá có thể làm tổn thương cơ thắt thực quản dưới, khiến axit dạ dày trào ngược lên thực quản.
- Béo phì: Béo phì có thể gây áp lực lên dạ dày, khiến axit dạ dày trào ngược lên thực quản.
- Mang thai: Trong thai kỳ, tử cung lớn lên có thể gây áp lực lên dạ dày, khiến axit dạ dày trào ngược lên thực quản.
Nếu bạn bị ợ chua thường xuyên, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
3. Cách phòng ngừa và hạn chế ợ chua
Dưới đây là một số cách giúp phòng ngừa và hạn chế tình trạng ợ chua mà bạn có thể tham khảo:
– Thay đổi chế độ ăn uống
- Tránh các thực phẩm và đồ uống kích thích sản xuất axit dạ dày, chẳng hạn như đồ ăn cay, chua, nhiều dầu mỡ, rượu bia, cà phê.
- Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày, thay vì ăn 3 bữa lớn.
- Không ăn quá no.
- Không ăn trước khi đi ngủ ít nhất 2-3 giờ.
- Nhai kỹ thức ăn.
– Thay đổi lối sống
- Giảm cân nếu bạn bị béo phì.
- Không hút thuốc lá.
- Hạn chế căng thẳng.
– Sử dụng thuốc
- Thuốc kháng axit có thể giúp trung hòa axit dạ dày, giảm ợ chua.
- Thuốc ức chế bơm proton (PPI) có thể giúp giảm sản xuất axit dạ dày, hiệu quả hơn thuốc kháng axit.
4. Cách điều trị ợ chua
Nếu bạn bị ợ chua thường xuyên, bạn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của ợ chua, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp điều trị sau:
– Điều trị tại nhà
- Tránh các thực phẩm và đồ uống kích thích sản xuất axit dạ dày.
- Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày, thay vì ăn 3 bữa lớn.
- Không ăn quá no.
- Không ăn trước khi đi ngủ ít nhất 2-3 giờ.
- Nhai kỹ thức ăn.
- Giảm cân nếu bạn bị béo phì.
- Không hút thuốc lá.
- Hạn chế căng thẳng.
– Sử dụng thuốc
Trong trường hợp bạn đã áp dụng các biện pháp trên mà vẫn chưa cải thiện được tình trạng ợ chua, bác sĩ sẽ chỉ định bạn sử dụng một hoặc một số loại thuốc sau:
- Thuốc kháng axit có thể giúp trung hòa axit dạ dày, giảm ợ chua.
- Thuốc ức chế bơm proton (PPI) có thể giúp giảm sản xuất axit dạ dày, hiệu quả hơn thuốc kháng axit.
- Thuốc prokinetic có thể giúp tăng cường nhu động đường tiêu hóa, giúp thức ăn di chuyển nhanh hơn trong đường tiêu hóa, giảm ợ chua.
Các thuốc điều trị ợ chua cần uống theo chỉ định của bác sĩ. Bạn tuyệt đối không tự uống thuốc điều trị.
– Phẫu thuật
Phẫu thuật Nissen fundoplication là một phương pháp phẫu thuật giúp thắt chặt cơ thắt thực quản dưới, ngăn axit dạ dày trào ngược lên thực quản. Phẫu thuật này chỉ được chỉ định cho những trường hợp ợ chua nghiêm trọng, không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.
5. Lưu ý
Nếu bạn bị ợ chua kèm theo các triệu chứng như đau ngực, khó nuốt, buồn nôn, nôn, bạn nên đi khám bác sĩ ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Nếu bạn đang sử dụng thuốc kháng axit hoặc thuốc ức chế bơm proton, bạn nên sử dụng theo chỉ định của bác sĩ. Không tự ý sử dụng thuốc hoặc tăng liều lượng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
6. Lời kết
Ợ chua là một tình trạng phổ biến, có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Có nhiều nguyên nhân gây ợ chua, bao gồm chế độ ăn uống, thói quen sinh hoạt và các bệnh lý khác. Nếu bị ợ chua, bạn nên thay đổi chế độ ăn uống, sinh hoạt và sử dụng thuốc để kiểm soát tình trạng này. Nếu ợ chua liên tục, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
