Xơ gan là một bệnh lý về gan khá phổ biến ở nước ta. Xơ gan trải qua các giai đoạn: Xơ gan còn bù và xơ gan mất bù. Vậy xơ gan còn bù là gì ? Xơ gan mất bù là gì ?
1. Xơ gan là gì?
Trước khi tìm hiểu xơ gan còn bù là gì và xơ gan mất bù là gì thì chúng ta cần hiểu về xơ gan. Vậy xơ gan là gì?
Xơ gan hay còn gọi là chai gan, đây là giai đoạn sau của viêm gan mạn tính. Đây là hậu quả của việc bị các tác nhân gây hại cho gan tấn công trong thời gian dài dẫn đến tế bào gan bị hư hại, chết dần và tạo ra các mô sẹo, không phục hồi được làm gan chai cứng dần dần và không thực hiện được những chức năng bình thường của gan. Xơ gan gây ra tất nhiều biến chứng như:
- Giãn to các tĩnh mạch ở thực quản, có thể gây vỡ và gây xuất huyết tiêu hóa
- Bệnh não do suy gan còn gọi là hôn mê gan, vì khi gan bị suy không thải lọc được các độc chất trong cơ thể nên gây ra tình trạng ngủ gà ngủ gật, lơ mơ mất ý thức, tay chân run rẩy.
- Xơ gan lâu ngày có thể xuất hiện các khối u trên nền gan xơ gọi là xơ gan có biến chứng ung thư hóa.
- Nhiễm trùng nước trong ổ bụng gây căng chướng bụng, đau bụng nhiều hoặc sốt.
Trong đó có khoảng 30% người xơ gan bị biến chứng chảy máu do giãn tĩnh mạch thực quản.
Các nguyên nhân thường gây ra xơ gan bao gồm: uống và nghiện rượu, viêm gan siêu vi B và C và gan nhiễm mỡ. Hiện nay, rượu và virus viêm gan là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra xơ gan.
2. Xơ gan còn bù
Xơ gan còn bù (compensated cirrhosis) là giai đoạn đầu của bệnh xơ gan. Ở giai đoạn này gan đã có nhiều tổn thương nhưng vẫn thực hiện được nhiều chức năng quan trọng của cơ thể, do là phần gan chưa bị tổn thương vẫn còn có thể bù trừ cho những phần gan bị tổn thương.
Giai đoạn này các triệu chứng rất nghèo nàn, thậm chí người bệnh không thấy có triệu chứng gì. Người bệnh vẫn có thể làm việc bình thường, có triệu chứng gợi ý như:
- Cơ thể mệt mỏi
- Ăn khó tiểu
- Có hiện tượng đau nhẹ hạ sườn phải
- Có sao mạch ở cổ, ngực
- Lòng bàn tay son
- Gan to chắc, lách to.
Giai đoạn xơ gan còn bù là giai đoạn có thể can thiệp để cải thiện chức năng của gan. Nếu được điều trị sớm, người bệnh xơ gan còn bù vẫn có cơ hội trở về cuộc sống như người bình thường. Do đó, người bệnh nên thường xuyên đi kiểm tra sức khỏe, xét nghiệm chẩn đoán phát hiện bệnh sớm có biện pháp điều trị kịp thời.
3. Xơ gan mất bù
Xơ gan mất bù (decompensated cirrhosis) là giai đoạn cuối của bệnh xơ gan, hay còn có tên gọi khác là xơ gan cổ trướng. Xơ gan còn bù là giai đoạn sớm của xơ gan và xơ gan mất bù là giai đoạn muộn của xơ gan.
Ở giai đoạn xơ gan mất bù, gan bị tổn thương lan tỏa, các mô xơ gan khi đó đã hầu như xơ hóa hoàn toàn lá gan. Những tế bào gan chưa bị tổn thương không còn khả năng bù trừ về mặt chức năng cho các tế bào bị tổn thương nữa.
Giai đoạn xơ gan mất bù nguy hiểm hơn rất nhiều, các triệu chứng biểu hiện rõ rệt hơn. Người bệnh cơ thể suy nhược, khả năng làm việc kém, kèm theo đó là các triệu chứng như đầy bụng, trướng hơi, ăn uống kém nhiều. Một trong hai chân hoặc cả hai chân bị phù lên, khi ấn để lại vết lõm khoảng 1 – 2 phút sau vết lõm mới biến mất, kèm theo các triệu chứng sau:
- Da ban đầu vàng kín đáo nhưng sau đó ngày càng vàng đậm lên
- Môi, lưỡi, niêm mạc mắt nhợt nhạt
- Chảy máu chân răng, chảy máu cam
- Hiện tượng cổ trướng: Bụng người bệnh ngày càng to hơn, da bụng căng do trong ổ bụng chứa nhiều dịch màu vàng chanh
- Các mạch máu nổi lên rõ rệt ở trên da bụng vùng trên rốn và hai bên mạn sườn, khi nằm nhìn không rõ nhưng khi ngồi dậy thì các mạch máu nổi rõ hơn
- Lách to mấp mé dưới sườn tới vài cm
Bệnh nhân chuyển sang giai đoạn xơ gan giai đoạn mất bù nếu được điều trị sớm sẽ có cuộc sống như bình thường nhưng quá trình điều trị sẽ gặp nhiều khó khăn, nhiều khi bệnh còn để lại nhiều biến chứng nguy hiểm, trong đó có ung thư gan. Do đó, sàng lọc gan mật để phát hiện bệnh từ giai đoạn sớm là biện pháp hiệu quả nhất để điều trị xơ gan đạt kết quả cao.
4. Lời kết
Phân biệt xơ gan còn bù, xơ gan mất bù dựa vào lâm sàng, cận lâm sàng và hình ảnh học. Để chẩn đoán xơ gan đang ở giai đoạn xơ gan còn bù hay xơ gan mất bù, bác sĩ cần khám và chỉ định người bệnh làm một số kỹ thuật chẩn đoán như: siêu âm, FIBROCAN, soi ổ bụng và có thể là sinh thiết gan (cắt một mẩu gan để xét nghiệm). Tuy nhiên, sinh thiết có nhiều nguy cơ như đau, chảy máu, giá thành cao, chủ quan của người đọc nên ít được sử dụng trên lâm sàng.
Phòng bệnh hơn chữa bệnh, tất cả chúng ta nên khám sức khỏe định kỳ tối thiểu 06 tháng/ lần để tầm soát và điều trị bệnh từ giai đoạn sớm. Đặc biệt, những người có nguy cơ xơ gan như: uống nhiều rượu, viêm gan B, viêm gan C, viêm gan D hay mắc các bệnh gan khác nên sớm điều trị bệnh và kiên trì điều trị theo chỉ định của bác sĩ.
Hiện tại, Y khoa Tâm Đức cung cấp cho khách hàng Gói Sàng lọc gan mật từ tiêu chuẩn đến nâng cao giúp chẩn đoán bệnh xơ gan nói riêng và các bệnh lý gan mật nói chung. Dịch vụ khám, tư vấn chuyên nghiệp, toàn diện, không gian khám bệnh văn minh, lịch sự, an toàn. Quý khách có thể trực tiếp đến Y khoa Tâm Đức để thăm khám hoặc liên hệ hotline để được hỗ trợ.
